Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu bia: Chẩn đoán và điều trị

Gan nhiễm mỡ do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ do rượu là tình trạng chất béo tích tụ trong tế bào gan do quá trình chuyển hóa rượu bị rối loạn. Tình trạng này có thể tiến triển qua ba giai đoạn: gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu và xơ gan do rượu. Ở giai đoạn đầu, gan vẫn có khả năng phục hồi nếu người bệnh ngừng sử dụng rượu bia. Tuy nhiên, nếu tiếp tục duy trì thói quen uống rượu kéo dài, các tế bào gan bị tổn thương nặng và hình thành mô sẹo không hồi phục.

Gan là cơ quan quan trọng đảm nhiệm vai trò lọc độc, tổng hợp protein, sản xuất mật và điều hòa năng lượng. Khi rượu nạp vào vượt quá khả năng chuyển hóa, gan bị "quá tải", dẫn đến viêm và thoái hóa mỡ.

Ai dễ mắc bệnh gan nhiễm mỡ do rượu?

Những người uống rượu bia nhiều, kéo dài là đối tượng có nguy cơ cao nhất. Ngoài ra người béo phì, thừa cân, mắc tiểu đường hoặc mang yếu tố di truyền bất lợi cũng dễ phát triển bệnh. Na, giới thường có tỷ lệ mắc cao hơn nữ giới do thói quen tiêu thụ rượu bia nhiều hơn.

Triệu chứng thường gặp

Ở giai đoạn đầu, bệnh gan nhiễm mỡ do rượu thường không có triệu chứng rõ ràng. Người bệnh có thể chỉ cảm thấy mệt mỏi, chán ăn hoặc đau tức nhẹ vùng hạ sườn phải. Khi tiến triển nặng hơn, có thể xuất hiện các dấu hiệu như vàng da, vàng mắt, sụt cân, phù chân, cổ trướng, chảy máu tiêu hóa hoặc rối loạn ý thức. Những biểu hiện này cho thấy gan đã bị tổn thương nặng, cần can thiệp y tế kịp thời.

Chẩn đoán bệnh

Bác sĩ sẽ khai thác thói quen uống rượu, thực hiện khám lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm như kiểm tra men gan (GGT, AST, ALT), siêu âm đo độ nhiễm mỡ, chụp CT hoặc MRI gan. Trong một số trường hợp, sinh thiết gan có thể được chỉ định để xác định mức độ tổn thương và loại trừ các nguyên nhân khác như viêm gan virus hoặc bệnh gan tự miễn.

Điều trị

Ngừng hoàn toàn việc uống rượu bia

Đây là yếu tố tiên quyết giúp gan có cơ hội hồi phục. Việc cai rượu không chỉ ngăn ngừa tổn thương thêm mà còn giúp cải thiện các chỉ số men gan. Với những người đã bị xơ gan, việc ngừng uống rượu là điều kiện bắt buộc trước khi cân nhắc đến phương án ghép gan.

Điều chỉnh dinh dưỡng và lối sống

Chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, protein nạc, hạn chế chất béo bão hòa và đường tinh luyện giúp giảm gánh nặng cho gan. Người bệnh cần tránh thực phẩm chế biến sẵn, đồng thời duy trì tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc bơi lội để tăng cường chuyển hóa chất béo trong gan.

Theo dõi định kỳ

Việc kiểm tra men gan, siêu âm và tầm soát ung thư gan định kỳ giúp phát hiện sớm biến chứng, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Theo các giảng viên Cao đẳng y sĩ đa khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, gan là cơ quan có khả năng tái tạo rất tốt nếu người bệnh được phát hiện sớm và thay đổi thói quen sống kịp thời. Tỷ lệ người mắc gan nhiễm mỡ do rượu bia đang tăng nhanh ở người trẻ. Do đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong cộng đồng, đặc biệt trong đào tạo sinh viên y dược, để hình thành thói quen sử dụng rượu có trách nhiệm và bảo vệ gan từ sớm.

Người học Cao đẳng Y sĩ đa khoa cần nắm vững cơ chế chuyển hóa rượu trong cơ thể để tư vấn đúng cho bệnh nhân, đồng thời hiểu rõ các dấu hiệu cảnh báo sớm để hỗ trợ chẩn đoán tại tuyến cơ sở.

Phòng ngừa bệnh

Cách tốt nhất để phòng ngừa là hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý và ăn uống lành mạnh. Bên cạnh đó, nên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để kiểm tra chức năng gan, nhất là đối với người có tiền sử uống rượu thường xuyên. Khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như mệt mỏi, vàng da, buồn nôn kéo dài, cần đến cơ sở y tế để được thăm khám sớm.

Gan nhiễm mỡ do rượu bia là căn bệnh có thể phòng tránh được. Chỉ bằng việc kiểm soát thói quen uống rượu, duy trì lối sống lành mạnh và theo dõi sức khỏe định kỳ, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ lá gan của mình. Việc trang bị kiến thức y học cơ bản - như chương trình đào tạo tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn - cũng giúp mỗi người hiểu rõ hơn về vai trò của gan, từ đó chủ động phòng tránh và hỗ trợ người thân trong việc chăm sóc sức khỏe.