Biểu hiện và cách phòng tránh hiệu quả bệnh thủy đậu

Bài viết dưới đây chuyên gia y khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ cung cấp thông tin đầy đủ về nguyên nhân, biểu hiện và các biện pháp phòng tránh hiệu quả đối với căn bệnh này.

Thủy đậu là gì?

Thủy đậu, còn gọi dân gian là bệnh phỏng rạ, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella Zoster gây ra. Loại virus này phát triển mạnh trong điều kiện khí hậu ẩm ướt, đặc biệt là vào thời điểm giao mùa Xuân, khi thời tiết se lạnh kèm theo mưa phùn – môi trường lý tưởng để virus sinh sôi và lây lan.

Mặc dù bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng trẻ nhỏ là đối tượng dễ mắc bệnh nhất do hệ miễn dịch còn yếu. Việc nhận diện và hiểu rõ về bệnh thủy đậu là điều cần thiết để chủ động phòng tránh và chăm sóc đúng cách.

Cơ chế lây truyền của bệnh thủy đậu

Thủy đậu là bệnh có khả năng lây lan rất cao, chủ yếu qua đường hô hấp. Virus lây truyền trực tiếp từ người sang người khi tiếp xúc với giọt bắn chứa virus từ người bệnh qua hành vi ho, hắt hơi, nói chuyện,... Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây gián tiếp qua đồ vật có dính chất dịch từ nốt phỏng hoặc niêm mạc của người nhiễm bệnh.

Do đó, nhận biết sớm và cách ly kịp thời là yếu tố quan trọng để kiểm soát tốc độ lây lan của bệnh trong cộng đồng.

Triệu chứng và các giai đoạn phát triển của bệnh

Bệnh thủy đậu thường tiến triển theo bốn giai đoạn chính như sau:

• Thời kỳ ủ bệnh: Đây là giai đoạn cơ thể đã nhiễm virus nhưng chưa xuất hiện triệu chứng. Người bệnh vẫn cảm thấy khỏe mạnh và không có biểu hiện bất thường. Thời kỳ ủ bệnh kéo dài từ 10 đến 21 ngày, phổ biến là khoảng 14 ngày.
• Giai đoạn khởi phát: Ở giai đoạn này, các triệu chứng vẫn chưa rõ ràng. Người bệnh, đặc biệt là trẻ em, có thể xuất hiện biểu hiện mệt mỏi, sốt nhẹ, ăn uống kém, hoặc có cảm giác khó chịu.
• Giai đoạn toàn phát (tổn thương da): Đây là giai đoạn bệnh bộc lộ rõ rệt nhất, thường kéo dài từ 5 đến 10 ngày. Trên da người bệnh bắt đầu xuất hiện các nốt ban đỏ, sau đó nhanh chóng hình thành các mụn nước nhỏ có kích thước từ 1–3 mm. Các tổn thương này xuất hiện chủ yếu ở thân, mặt, da đầu và có thể lan ra toàn thân. Trẻ thường kèm theo sốt nhẹ, ngứa ngáy, đau rát do mụn nước mọc và vỡ.
• Giai đoạn hồi phục: Nếu được chăm sóc đúng cách, các mụn nước sẽ khô lại, đóng vảy và bong ra sau vài ngày, không để lại sẹo. Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh gãi làm trầy xước hoặc nhiễm trùng, nguy cơ để lại sẹo là rất cao.

Việc theo dõi kỹ các giai đoạn và xử trí phù hợp sẽ giúp hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Xử trí khi mắc bệnh thủy đậu

Khi trẻ hoặc người lớn mắc bệnh thủy đậu, cần thực hiện các biện pháp chăm sóc sau:

• Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều, uống đủ nước và bổ sung vitamin nhóm B và C để tăng cường sức đề kháng.
• Tắm bằng nước sạch, tránh sử dụng xà phòng gây kích ứng và không chà xát mạnh lên da.
• Vệ sinh vùng da tổn thương bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ như xanh methylen hoặc betadine.
• Hạ sốt bằng paracetamol (acetaminophen) nếu người bệnh sốt cao. Không nên sử dụng aspirin để hạ sốt vì có thể gây hội chứng Reye.
• Thuốc kháng virus acyclovir chỉ được chỉ định trong những trường hợp đặc biệt như trẻ bị suy giảm miễn dịch hoặc xuất hiện biến chứng nghiêm trọng.

Tuân thủ đúng các hướng dẫn chăm sóc sẽ giúp người bệnh nhanh hồi phục và tránh lây lan cho cộng đồng.

Xem thêm: Dấu hiệu sốt siêu vi phát ban ở trẻ em và phương pháp điều trị hiệu quả

Biện pháp phòng ngừa bệnh thủy đậu hiệu quả

Phòng ngừa luôn là yếu tố then chốt trong việc kiểm soát các bệnh truyền nhiễm như thủy đậu. Dưới đây là những biện pháp phòng bệnh quan trọng:

• Hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Khi trong gia đình hoặc lớp học có người mắc bệnh, cần cách ly người bệnh ít nhất từ 7 đến 10 ngày cho đến khi các nốt phỏng đóng vảy hoàn toàn.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý, sử dụng đồ dùng cá nhân riêng biệt, đồng thời lau chùi, khử khuẩn các bề mặt tiếp xúc trong nhà và trường học.
• Tiêm vaccine phòng bệnh: Tiêm phòng thủy đậu là biện pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả nhất, giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virus Varicella Zoster.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến nghị việc tiêm vaccine đầy đủ không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.

Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm thường gặp nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh và kiểm soát nếu được phát hiện kịp thời, điều trị đúng cách và có ý thức phòng ngừa. Mỗi người hãy chủ động nâng cao kiến thức và ý thức bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng, đặc biệt trong những thời điểm giao mùa – khi virus gây bệnh có điều kiện thuận lợi để bùng phát.