Các loại phổ biến và hướng điều trị nhiễm giun ở trẻ em

Giun đường ruột thường gặp — triệu chứng và điều trị

Các loại giun đường ruột phổ biến ở trẻ em như giun đũa, giun kim, giun móc và giun tóc thường gây ra các rối loạn tiêu hóa, mất ngủ, ngứa ngáy và thiếu máu. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu lâm sàng là bước quan trọng để áp dụng phác đồ điều trị thích hợp.

Trẻ bị nhiễm giun đũa thường xanh xao, kém ăn và có thể xuất hiện mề đay hoặc phát ban ngoài da. Giun kim thường gặp ở trẻ 3–7 tuổi, đặc biệt là trẻ mẫu giáo, gây ngứa hậu môn, khó ngủ, đôi khi đái dầm và tiêu phân lỏng. Giun móc hay xuất hiện ở trẻ sống gần đồng ruộng, đi chân trần, gây mệt mỏi, thiếu máu, đau bụng, tiêu chảy, đôi khi nôn mửa hoặc phân đen. Giun tóc thường gây rối loạn tiêu hóa nhẹ, đôi khi xuất huyết trực tràng hoặc sa trực tràng.

Điều trị: Thuốc chủ yếu bao gồm Albendazole, Mebendazole, Pyrantel pamoate, với liều lượng và thời gian sử dụng tùy theo độ tuổi và mức độ nhiễm. Ví dụ, với giun đũa, Mebendazole 100 mg × 2 lần/ngày trong 3 ngày, hoặc liều duy nhất 500 mg; Albendazole liều duy nhất 400 mg; Pyrantel pamoate 11 mg/kg liều duy nhất (tối đa 1 g). Giun kim cần lặp lại điều trị sau 2 tuần để tránh tái nhiễm. Với giun móc, ngoài điều trị thuốc, trẻ cần được theo dõi thiếu máu, bổ sung sắt và dinh dưỡng.

Việc sử dụng các phác đồ thuốc đúng liều, đúng thời gian, kết hợp theo dõi sức khỏe toàn trạng, vệ sinh môi trường và phòng ngừa tái nhiễm không chỉ giúp trẻ nhanh hồi phục mà còn là cơ sở thực hành quan trọng cho những ai học Văn bằng 2 Cao đẳng Dược, nâng cao năng lực nhận biết và hướng dẫn chăm sóc trẻ bị nhiễm ký sinh trùng.

Nhiễm giun, sán, ấu trùng ít gặp — xử trí và lưu ý

Bên cạnh các loại giun phổ biến, trẻ em còn có nguy cơ nhiễm các ký sinh trùng ít gặp nhưng tiềm ẩn biến chứng nặng. Ví dụ, giun lươn (Strongyloides stercoralis) có khả năng nhân đôi trong cơ thể, gây tổn thương da, tiêu hóa và đôi khi tắc ruột. Trẻ tiếp xúc với chó, mèo có thể nhiễm Toxocara canis, biểu hiện mệt mỏi, sốt nhẹ, đau hạ sườn hoặc đau đầu kéo dài. Giun xoắn (Trichinella) lây qua thịt heo hoặc thịt ngựa sống, gây tiêu chảy, sốt cao, phù mặt, đau cơ. Một số loại giun khác như Angiostrongylus cantonensis hay giun chỉ (Wuchereria bancrofti, Loa loa, Onchocerca volvulus) có thể gây viêm màng não, phù mạch hoặc tổn thương da, mắt.

Điều trị: Ivermectin, Thiabendazole, Albendazole hoặc Corticosteroids được lựa chọn tùy loại giun và mức độ nặng. Liều lượng được tính theo cân nặng, thời gian điều trị thay đổi từ vài ngày đến hai tuần, cần theo dõi chặt chẽ các triệu chứng, xét nghiệm máu và đánh giá toàn trạng trước và sau điều trị.

Việc nắm rõ phác đồ điều trị và cách quản lý các ca nhiễm phức tạp không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe trẻ em mà còn là kỹ năng thiết yếu trong chương trình Đào tạo Dược sĩ Nhà thuốc, nâng cao khả năng tư vấn, lựa chọn thuốc và giám sát điều trị hiệu quả.

Nguyên tắc điều trị, phòng ngừa và vai trò giáo dục

Điều trị nhiễm giun ở trẻ em cần kết hợp nhiều nguyên tắc: sử dụng thuốc phổ rộng, liều ngắn hoặc đơn, theo dõi sau điều trị và phòng ngừa tái nhiễm. Khi một trẻ nhiễm giun, nên xem xét điều trị đồng thời cho các thành viên trong gia đình để ngăn lây lan. Sau điều trị, trẻ cần được kiểm tra lại, bổ sung dinh dưỡng, đặc biệt nếu có thiếu máu, và duy trì vệ sinh cá nhân tốt, môi trường sạch để hạn chế nguy cơ tái nhiễm.

Những nguyên tắc này, khi được thực hành bài bản, giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đồng thời minh họa mô hình học tập thực tiễn tại Trường Cao đẳng Dược thành phố Hồ Chí Minh, nơi đào tạo sinh viên vừa nắm vững kiến thức chuyên môn vừa thực hành an toàn trong quản lý và điều trị các bệnh ký sinh trùng.

Nhiễm giun ở trẻ em là vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu áp dụng đúng phác đồ thuốc, tuân thủ liều lượng, kết hợp vệ sinh và chăm sóc dinh dưỡng. Việc điều trị đồng bộ trong gia đình, theo dõi sau điều trị và nâng cao nhận thức về phòng ngừa không chỉ giúp trẻ hồi phục nhanh mà còn là kỹ năng thiết yếu trong đào tạo dược sĩ và thực hành tại nhà thuốc, đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh và lâu dài.

*LƯU Ý: Nội dung bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, phục vụ mục đích học tập của sinh viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn và không thay thế cho tư vấn y khoa!