Câm là một rối loạn ngôn ngữ nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp và chất lượng sống. Việc nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sớm đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
Câm là tình trạng người bệnh không thể phát ra lời nói, hoặc mất hoàn toàn khả năng sử dụng ngôn ngữ nói dù cơ quan phát âm không bị tổn thương nặng. Đây không phải một rối loạn đơn lẻ mà thường liên quan đến tổn thương thần kinh, rối loạn phát triển, bệnh lý tâm lý hoặc khiếm thính.
Người bị câm gặp khó khăn trong giao tiếp, không thể diễn đạt nhu cầu và cảm xúc. Trẻ có thể chậm nói, không bập bẹ theo mốc phát triển thông thường, hoặc hoàn toàn không phản ứng với âm thanh.
Nguyên nhân gây câm
Nguyên nhân rất đa dạng và có thể chia thành nhóm do tổn thương thực thể và nhóm do yếu tố tâm lý.
Nguyên nhân thực thể
Tổn thương hệ thần kinh trung ương là nguyên nhân phổ biến nhất. Người bệnh có thể bị ảnh hưởng sau đột quỵ, chấn thương sọ não, viêm não, u não hoặc rối loạn thần kinh bẩm sinh. Một số trẻ bị câm do dị dạng cấu trúc miệng, lưỡi, dây thanh hoặc do khiếm thính bẩm sinh.
Nhiễm trùng như viêm màng não hoặc viêm tai giữa hoại tử có thể làm tổn thương dây thần kinh thính giác, khiến trẻ không học được ngôn ngữ, dẫn đến câm – điếc.
Nguyên nhân tâm lý
Một số bệnh nhân không bị tổn thương thực thể nhưng không thể nói trong những tình huống nhất định, gọi là câm chọn lọc. Đây là hậu quả của chấn thương tâm lý, lo âu xã hội hoặc sang chấn thời thơ ấu. Các rối loạn tâm lý như trầm cảm, rối loạn stress sau sang chấn cũng có thể làm mất khả năng giao tiếp bằng lời nói.
Dấu hiệu nhận biết
Biểu hiện thay đổi tùy theo độ tuổi. Trẻ sơ sinh không khóc hoặc không phản ứng với tiếng động lớn là dấu hiệu bất thường sớm. Trẻ lớn hơn không bập bẹ theo đúng mốc phát triển, không đáp lại khi được gọi, hoặc chỉ giao tiếp bằng cử chỉ, nét mặt.
Người trưởng thành có thể hoàn toàn không nói được hoặc chỉ phát ra âm thanh nhưng không hình thành lời. Theo các Y sĩ đa khoa một số trường hợp hiểu ngôn ngữ bình thường nhưng mất khả năng diễn đạt bằng lời.
Ai có nguy cơ bị câm?
Trẻ sinh non, trẻ mắc viêm tai giữa tái diễn, trẻ bị viêm màng não hoặc tiếp xúc tiếng ồn quá lớn trong thai kỳ có nguy cơ cao. Mẹ bầu hút thuốc lá, thiếu dinh dưỡng hoặc mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cũng làm tăng khả năng trẻ bị câm – điếc bẩm sinh.
Bị câm có bị điếc không?
Không phải tất cả người câm đều bị điếc. Một số người nghe bình thường nhưng không thể nói. Ngược lại, người điếc nếu được hỗ trợ thiết bị trợ thính hoặc can thiệp sớm có thể phát triển khả năng nói nhất định. Điều quan trọng là phát hiện và hỗ trợ đúng thời điểm.
Chẩn đoán bệnh câm
Bác sĩ sẽ đánh giá khả năng nghe – hiểu, khả năng phát âm và khám các cơ quan liên quan đến ngôn ngữ. Với trẻ em, cần đánh giá mốc phát triển ngôn ngữ và tiền sử bệnh tật từ khi sinh. Trường hợp nghi ngờ tổn thương thần kinh, người bệnh có thể được chỉ định chụp MRI hoặc đo điện não.
Phương pháp điều trị
Điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân. Nếu do rối loạn thính giác, thiết bị trợ thính có thể cải thiện giao tiếp. Với trẻ chậm nói hoặc rối loạn phát âm, trị liệu ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng.
Trường hợp tổn thương thần kinh, kết hợp điều trị bằng thuốc, phục hồi chức năng và trị liệu ngôn ngữ giúp cải thiện dần khả năng giao tiếp.
Nếu nguyên nhân do tâm lý, trị liệu tâm lý, can thiệp hành vi và hỗ trợ từ gia đình giúp người bệnh phục hồi khả năng nói.
Theo giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn nhận định: "Phần lớn trường hợp câm nếu phát hiện sớm đều có thể hỗ trợ phục hồi một phần hoặc gần như hoàn toàn. Các kỹ thuật trị liệu ngôn ngữ hiện nay rất hiệu quả, đặc biệt khi kết hợp với phục hồi chức năng và điều trị nguyên nhân nền. Sinh viên các ngành như Cao đẳng Y sĩ đa khoa cần nắm vững cơ chế hình thành ngôn ngữ và kỹ năng đánh giá lâm sàng để hỗ trợ tốt cho người bệnh".
Phòng ngừa bệnh câm
Phòng bệnh tập trung vào bảo vệ thính giác, chăm sóc sức khỏe thai kỳ, hạn chế nhiễm trùng tai – mũi – họng và theo dõi sát sự phát triển của trẻ. Trẻ có bất thường ngôn ngữ cần được khám sớm để điều trị ngay từ giai đoạn vàng.
Câm là một rối loạn phức tạp, chịu sự chi phối của nhiều yếu tố từ bẩm sinh, môi trường đến tâm lý. Việc chẩn đoán sớm và điều trị đúng hướng có thể giúp người bệnh cải thiện đáng kể khả năng giao tiếp. Trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe cộng đồng tăng cao, việc đào tạo đội ngũ Y sĩ đa khoa, Cao đẳng Y sĩ đa khoa đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, hỗ trợ và can thiệp cho người bệnh câm nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống.
Câm là một rối loạn ngôn ngữ nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp và chất lượng sống. Việc nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sớm đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
Cúm B là bệnh truyền nhiễm do virus cúm gây ra, thường gặp ở trẻ nhỏ vào mùa lạnh. Việc phát hiện sớm triệu chứng và điều trị đúng cách giúp giảm nguy cơ biến chứng, bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ.
Không chỉ là một món ăn vặt được nhiều người yêu thích, ô mai còn được biết đến như một vị thuốc quý trong Y học cổ truyền. Với lịch sử lâu đời và những công dụng cho sức khỏe, ô mai đã trở thành một dược liệu quý trong nhiều bài thuốc dân gian.
Tê bì chân tay rất phổ biến và có thể do thói quen sinh hoạt hoặc bệnh lý tiềm ẩn. Nhận biết nguyên nhân và điều trị sớm giúp hạn chế biến chứng, cải thiện cảm giác và bảo vệ hệ thần kinh hiệu quả.
