Dấu hiệu nhận biết hở van tim và cách điều trị hiệu quả

Tổng quan về tình trạng hở van tim

Hở van tim xảy ra khi các van tim không đóng kín đúng cách, dẫn đến việc máu bị đẩy ngược trở lại tim mỗi khi tim co bóp. Điều này khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp cho lượng máu bị thiếu do trào ngược. Hở van tim được chia thành 4 loại chính:

• Hở van 2 lá: Van giữa tâm thất trái và tâm nhĩ trái không đóng kín, khiến máu từ tâm thất trào ngược vào tâm nhĩ trái.
• Hở van 3 lá: Van giữa tâm thất phải và tâm nhĩ phải không đóng kín, dẫn đến máu từ tâm thất đi ngược vào tâm nhĩ phải.
• Hở van động mạch chủ: Van giữa tâm thất trái và động mạch chủ không đóng kín, khiến máu từ động mạch chạy ngược về tâm thất trái.
• Hở van động mạch phổi: Van giữa tâm thất phải và động mạch phổi không đóng kín, khiến máu từ động mạch trào ngược về tâm thất phải.

Bác sĩ giảng viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết mức độ hở van tim được chia thành 4 cấp độ: hở 1/4, hở 2/4, hở 3/4 và hở 4/4. Trong đó, mức độ hở 4/4 là nghiêm trọng nhất và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Nguyên nhân gây hở van tim

Để hiểu rõ hơn về tình trạng hở van tim, chúng ta cần tìm hiểu các nguyên nhân gây ra bệnh lý này, bao gồm cả yếu tố bẩm sinh và các vấn đề sức khỏe liên quan, cụ thể là:

Nguyên nhân bẩm sinh: Do sự thay đổi bất thường trong cấu trúc của van động mạch chủ và van hai lá.

Nguyên nhân bệnh lý:

• Hậu thấp: Sau khi mắc bệnh thấp khớp, đây là nguyên nhân phổ biến gây hở van tim.
• Thoái hóa: Quá trình thoái hóa khi tuổi tác tăng khiến van bị dày và vôi hóa, dẫn đến việc không thể đóng kín van.
• Các bệnh lý khác: Nhồi máu cơ tim, giãn nở cơ tim, phình tách động mạch chủ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, v.v.
• Sa van hoặc đứt dây chằng van hai lá cũng là một nguyên nhân gây hở van tim.

Hở van tim có thể xuất phát từ các nguyên nhân bẩm sinh hoặc do các bệnh lý khác nhau, từ hậu thấp, thoái hóa van tim theo tuổi tác, cho đến các bệnh lý như nhồi máu cơ tim, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn hay sa van tim. Việc hiểu rõ các nguyên nhân này giúp phát hiện bệnh sớm và có phương án điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Dấu hiệu hở van tim

Dấu hiệu của hở van tim rất đa dạng và phụ thuộc vào mức độ của bệnh. Với mức độ hở van 1/4, bệnh nhân hầu như không có triệu chứng. Tuy nhiên, ở mức độ hở van 2/4, 3/4, 4/4, các dấu hiệu thường xuất hiện như:

• Khó thở, đặc biệt khi nằm hoặc khi vận động mạnh, có thể khó thở về đêm.
• Mệt mỏi kéo dài, ngay cả khi nghỉ ngơi, ảnh hưởng đến khả năng lao động.
• Tim đập nhanh, trống ngực liên hồi dù không hoạt động.
• Ho khan, chủ yếu vào ban đêm.
• Không thể nằm thấp đầu.
• Dễ bị choáng hoặc ngất.
• Sưng phù mắt cá chân hoặc bàn chân.

Ở mức độ hở van 3/4 và 4/4, bệnh nhân có thể gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, rối loạn nhịp tim, phù phổi, hoặc sốc tim.

Xem thêm: Phác đồ tiêm vắc xin phế cầu và mức độ bảo vệ sức khỏe

Chẩn đoán và điều trị hở van tim

Để xác định tình trạng hở van tim, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và yêu cầu một số xét nghiệm cận lâm sàng như:

• Điện tâm đồ: Giúp phát hiện những bất thường như dày nhĩ trái, dày thất trái, rung nhĩ, v.v.
• Chụp X-quang ngực: Có thể phát hiện sự phình to của tim, phù kẽ và phế nang.
• Siêu âm Doppler tim: Giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của hở van và tác động của bệnh lên các chức năng khác của tim.
• MRI, CT scanner, xét nghiệm huyết học, sinh hóa máu cũng có thể được sử dụng để chẩn đoán chính xác.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa cho biết phương pháp điều trị phụ thuộc vào mức độ bệnh:

• Với hở van 1/4, bệnh nhân có thể không cần can thiệp y tế ngay, chỉ cần theo dõi định kỳ.
• Với hở van 2/4, bệnh nhân có thể sử dụng thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc giãn mạch, thuốc chống đông máu.
• Với hở van từ 3/4 trở lên, điều trị tích cực là cần thiết. Có thể phải phẫu thuật tim mở hoặc can thiệp qua da để thay hoặc sửa van bị hỏng.

Tình trạng hở van tim có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, vì vậy việc hiểu rõ các dấu hiệu và thăm khám định kỳ rất quan trọng để phát hiện và điều trị sớm, tránh các biến chứng nguy hiểm.