• Thời điểm cắt chỉ vết khâu giúp vết thương liền nhanh và an toàn

• Triệu chứng cúm A ở trẻ và cách xử trí đúng

Dây thần kinh phế vị, hay còn gọi là dây thần kinh số 10, là dây thần kinh sọ dài nhất và phức tạp nhất, chi phối nhiều cơ quan trong cơ thể. Nó bắt nguồn từ hành tủy, đi qua cổ, ngực và ổ bụng, phân nhánh tới tim, phổi, dạ dày, ruột và các cơ quan khác. Dây thần kinh này đảm nhận cả chức năng vận động, cảm giác và tự chủ, đóng vai trò then chốt trong điều hòa hoạt động các cơ quan nội tạng, hệ tiêu hóa, tim mạch và hệ thần kinh.

1. Chức năng điều hòa tim mạch và huyết áp

Dây thần kinh phế vị giúp kiểm soát nhịp tim, co bóp tim và huyết áp thông qua tín hiệu từ não gửi tới cơ tim. Nó làm chậm nhịp tim khi cần thiết, duy trì nhịp tim ổn định và hỗ trợ điều hòa áp lực máu. Khi dây thần kinh phế vị hoạt động bình thường, người bệnh có nguy cơ thấp hơn các rối loạn tim mạch như nhịp tim nhanh, tăng huyết áp hoặc rối loạn nhịp tim.

2. Vai trò trong hệ tiêu hóa

Dây phế vị kích thích tiết dịch tiêu hóa, co bóp dạ dày và ruột, giúp thức ăn được tiêu hóa và hấp thu tốt hơn. Nó còn hỗ trợ vận chuyển thức ăn, duy trì nhu động ruột và cân bằng môi trường đường ruột. Rối loạn dây thần kinh phế vị có thể dẫn đến chậm tiêu, trào ngược dạ dày, đầy bụng và táo bón.

3. Chức năng cảm giác và phản xạ

Dây thần kinh phế vị còn dẫn truyền cảm giác từ cổ họng, thanh quản, thực quản, tim, phổi và các cơ quan trong ổ bụng. Nó tham gia phản xạ ho, nuốt, nôn và điều hòa cơ chế hô hấp. Nhờ đó, cơ thể phản ứng kịp thời với các kích thích bên ngoài và giữ cân bằng nội môi.

4. Tác động đến hệ thần kinh và tinh thần

Hoạt động của dây phế vị liên quan đến hệ thần kinh đối giao cảm, giúp giảm căng thẳng, điều hòa nhịp thở và hỗ trợ giấc ngủ. Kích thích dây thần kinh phế vị, như thông qua thiền, hít thở sâu hoặc massage, giúp tăng khả năng thư giãn, giảm lo âu và cải thiện sức khỏe tinh thần.

5. Rối loạn liên quan đến dây thần kinh phế vị

Các rối loạn thường gặp bao gồm liệt dây thần kinh phế vị, tổn thương sau phẫu thuật cổ hoặc chấn thương sọ cổ, dẫn đến khó nuốt, mất tiếng, nhịp tim bất thường, rối loạn tiêu hóa và hạ huyết áp. Nhận biết sớm các triệu chứng và can thiệp kịp thời giúp ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng.

Trong đào tạo y khoa, sinh viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn được trang bị kiến thức về cấu trúc, chức năng và rối loạn dây thần kinh phế vị, cách chẩn đoán và sử dụng thuốc hỗ trợ. Ngành Cao đẳng Điều Dưỡng giúp rèn luyện kỹ năng chăm sóc bệnh nhân rối loạn dây thần kinh phế vị, hướng dẫn phục hồi chức năng, theo dõi nhịp tim, huyết áp và cải thiện tiêu hóa, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe.

Hiểu rõ vai trò của dây thần kinh phế vị giúp phòng ngừa các rối loạn tim mạch, tiêu hóa và thần kinh, đồng thời hỗ trợ cải thiện sức khỏe tổng thể. Bảo vệ và chăm sóc dây thần kinh phế vị là chìa khóa để duy trì sự cân bằng và chức năng ổn định của cơ thể.