FAST – Nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ để cứu người kịp thời

FAST – Cách ghi nhớ đơn giản nhưng cứu sống hàng triệu người

Trong y học, thời gian chính là yếu tố quyết định sống còn với bệnh nhân đột quỵ. Việc nắm vững nguyên tắc “FAST” không chỉ giúp người dân phát hiện sớm mà còn rút ngắn thời gian đưa bệnh nhân đến cơ sở cấp cứu, tăng cơ hội hồi phục thần kinh. Đây cũng là nội dung thường được lồng ghép trong các chương trình đào tạo kỹ năng sơ cấp cứu, đặc biệt tại các trường Văn bằng 2 Cao đẳng Dược, nhằm nâng cao nhận thức cho sinh viên y dược về tầm quan trọng của hành động kịp thời.

• F – Face (Mặt): Hãy yêu cầu người nghi ngờ đột quỵ mỉm cười. Nếu một bên mặt bị xệ xuống hoặc không cân đối, đó là dấu hiệu cơ mặt bị liệt.
• A – Arms (Tay): Hãy yêu cầu họ giơ cả hai tay lên. Nếu một tay không thể nâng cao hoặc nhanh chóng hạ xuống, có thể vùng não điều khiển vận động đã bị tổn thương.
• S – Speech (Lời nói): Cho người đó nói một câu ngắn, quan sát xem họ có nói lắp, nói khó hiểu hoặc phát âm bất thường không. Rối loạn ngôn ngữ là dấu hiệu điển hình của đột quỵ.
• T – Time (Thời gian): Khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào ở trên, đừng chần chừ. Hãy gọi ngay 115 hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện gần nhất. Mỗi giây trôi qua đều có thể quyết định giữa sự sống và tử vong.

“FAST” trong tiếng Anh cũng có nghĩa là “nhanh chóng” – nhắc nhở chúng ta rằng hành động kịp thời chính là chìa khóa để cứu mạng sống.

Vì sao cần hành động nhanh khi nghi ngờ đột quỵ?

Đột quỵ là tình trạng não bị thiếu oxy do tắc mạch hoặc vỡ mạch máu. Trong vòng vài phút, tế bào não bắt đầu chết và không thể tái sinh. Việc hành động nhanh là yếu tố quyết định hiệu quả điều trị và khả năng hồi phục của bệnh nhân.

Theo các chuyên gia thần kinh, “thời gian là não” – càng đưa bệnh nhân đến viện sớm, khả năng phục hồi chức năng càng cao. Hiện nay, nhiều chiến dịch cộng đồng đã được triển khai nhằm phổ biến quy tắc FAST, giúp người dân nhận biết sớm và gọi cấp cứu kịp thời. Đây cũng là nội dung mà sinh viên học Cao đẳng Dược được khuyến khích tìm hiểu thêm trong chương trình học, nhằm hiểu rõ mối liên hệ giữa dược lý, cấp cứu và chăm sóc người bệnh sau đột quỵ.

Ngoài ra, đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ, không chỉ ở người cao tuổi mà cả người trẻ có bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì hoặc hút thuốc lá. Việc phổ cập kiến thức về FAST giúp người dân bình thường cũng có thể trở thành “người cấp cứu đầu tiên” trước khi nhân viên y tế đến nơi.

Khi nào cần gọi cấp cứu và cách xử lý đúng tại chỗ

Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của đột quỵ, đừng cố tự điều trị hay chờ xem có đỡ không – hãy coi đó là tình huống khẩn cấp. Càng chậm trễ, nguy cơ tàn phế càng cao.

Ngay khi nghi ngờ, hãy gọi 115 hoặc số cấp cứu tại địa phương. Nếu có thể, ghi nhớ thời điểm đầu tiên bệnh nhân xuất hiện triệu chứng, vì thông tin này giúp bác sĩ quyết định phương án điều trị như tiêu sợi huyết hoặc can thiệp mạch. Tuyệt đối không cho người bệnh ăn, uống hoặc dùng thuốc tùy tiện. Nếu người bệnh bất tỉnh, hãy đặt họ nằm nghiêng để tránh sặc.

Các cơ sở y tế, đặc biệt là những trường Cao đẳng Dược TP Hồ Chí Minh, thường xuyên phối hợp tuyên truyền về nhận biết và phòng ngừa đột quỵ, giúp sinh viên và cộng đồng nắm rõ quy trình xử lý ban đầu. Đây là bước quan trọng không chỉ trong cấp cứu mà còn trong công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng – mục tiêu mà ngành Dược đang hướng đến.

Đột quỵ có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, với bất kỳ ai. Ghi nhớ quy tắc FAST – Face, Arms, Speech, Time – chính là công cụ giúp bạn nhận diện sớm và cứu người kịp thời. Mỗi giây phút phản ứng nhanh có thể cứu lấy não bộ và cuộc đời của một con người. Hãy hành động nhanh, chính xác và quyết đoán, bởi trong đột quỵ, thời gian chính là sự sống.

*LƯU Ý: Nội dung bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, phục vụ mục đích học tập của sinh viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn và không thay thế cho tư vấn y khoa!