Gan nhiễm mỡ không do rượu là một trong những bệnh lý gan phổ biến nhất hiện nay, có thể tiến triển âm thầm nhưng để lại hậu quả nghiêm trọng như xơ gan hay ung thư gan. Bệnh không chỉ xuất hiện ở người béo phì mà còn ở những người gầy, ít vận động hoặc có rối loạn chuyển hóa.
Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD - Non-Alcoholic Fatty Liver Disease, hiện nay được gọi là MASLD - Metabolic Dysfunction Associated Steatotic Liver Disease) là tình trạng mỡ tích tụ trong tế bào gan vượt quá 5% trọng lượng gan, ở người không uống hoặc chỉ uống rất ít rượu. Bệnh có hai dạng: thể đơn thuần (NAFL) và thể tiến triển có viêm gan, xơ hóa, có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị sớm.
Những người mắc hội chứng chuyển hóa như béo phì, tiểu đường tuýp 2, rối loạn mỡ máu hoặc ít vận động có nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ không do rượu. Ngoài ra, người tuổi trung niên, người bị rối loạn nội tiết (hội chứng buồng trứng đa nang, suy giáp), hoặc có yếu tố di truyền (như đột biến gen PNPLA3, TM6SF2) cũng dễ mắc bệnh.
Bệnh thường hình thành do sự kết hợp của nhiều yếu tố:
Gan nhiễm mỡ không do rượu thường không có triệu chứng rõ ràng. Người bệnh có thể chỉ cảm thấy mệt, đầy bụng nhẹ hoặc tức vùng hạ sườn phải. Khi bệnh tiến triển, có thể xuất hiện vàng da, phù chân, báng bụng và ngứa da.
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm, FibroScan, xét nghiệm men gan (ALT, AST, GGT) hoặc sinh thiết gan trong trường hợp cần thiết.
Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy thay đổi lối sống là biện pháp chính:
Để phòng bệnh, mỗi người nên duy trì cân nặng hợp lý, tránh ngồi lâu, ăn uống lành mạnh và kiểm tra men gan định kỳ. Sinh viên ngành Cao đẳng Y sĩ đa khoa của Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn được khuyến khích nghiên cứu sâu hơn về mối liên hệ giữa chế độ dinh dưỡng và sức khỏe gan, từ đó có thể hướng dẫn cộng đồng cách phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Theo giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết: “Gan nhiễm mỡ không do rượu đang trở thành vấn đề sức khỏe đáng báo động ở người Việt. Việc đào tạo các sinh viên ngành Cao đẳng Y sĩ đa khoa hiểu rõ cơ chế bệnh và phương pháp phòng ngừa sớm là rất quan trọng. Khi người dân được hướng dẫn đúng cách về ăn uống, vận động và kiểm soát stress, họ có thể phòng tránh tới 70% nguy cơ mắc bệnh gan mạn tính”.
Tóm lại, gan nhiễm mỡ không do rượu là căn bệnh phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Cùng với sự hiểu biết y học ngày càng sâu rộng từ các cơ sở đào tạo như Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, cộng đồng có thể chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ gan khỏe mạnh.
