Hội chứng Tennis Elbow: Nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị

Hội chứng Tennis Elbow là gì?

Tennis Elbow là biến chứng viêm quá tải của gân duỗi cổ tay, hình thành từ các vi sang chấn lặp lại. Gân bị kéo căng quá mức, xuất hiện tổn thương mô sợi và phản ứng viêm, dẫn đến đau lan từ mặt ngoài khuỷu tay xuống cẳng tay và cổ tay. Nếu kéo dài, người bệnh suy giảm lực cầm nắm và gặp khó khăn trong vận động đơn giản như siết nắm cửa, mở nắp chai hoặc nhấc đồ vật nhẹ.

Tình trạng tiến triển âm thầm. Nhiều trường hợp ban đầu chỉ đau nhẹ khi vận động mạnh, sau đó tăng dần ngay cả lúc nghỉ ngơi nếu không được điều trị.

Tennis Elbow chiếm khoảng 1–3% dân số mỗi năm và gặp nhiều nhất ở độ tuổi 30–50. Mặc dù liên quan tới các môn thể thao dùng vợt, hơn 90% bệnh nhân thực tế không phải vận động viên. Tuy nhiên, có đến một nửa số người chơi quần vợt từng trải qua tổn thương này ít nhất một lần trong đời.

Triệu chứng

Triệu chứng đặc trưng nhất theo các giảng viên Cao đẳng Y sĩ đa khoa là đau mặt ngoài khuỷu tay. Cơn đau có thể lan dọc theo cẳng tay, tăng mạnh khi duỗi cổ tay, xoay nắm cửa, nâng vật hoặc siết tay người khác. Một số bệnh nhân cảm thấy cứng khớp vào buổi sáng và giảm sức nắm rõ rệt. Khi viêm lan rộng, khu vực tổn thương đôi lúc có cảm giác nóng, sưng nhẹ. Các triệu chứng thường kéo dài nhiều tuần và dễ tái phát khi người bệnh không nghỉ ngơi đầy đủ.

Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh

Nguyên nhân chủ yếu là quá tải lặp lại. Khi cổ tay thực hiện động tác xoay – duỗi liên tục trong thời gian dài, các sợi gân bị kéo giãn vi thể. Lâu dần, mô sợi bị thoái hóa, mất tính đàn hồi và dễ tổn thương hơn. Những người chơi thể thao dùng vợt, thợ mộc, thợ sơn, nhân viên lắp ráp, người làm bếp hoặc nhân viên văn phòng dùng chuột – bàn phím nhiều giờ đều có nguy cơ cao.

Một số trường hợp xuất phát từ tăng tải đột ngột như nâng vật nặng bất ngờ hoặc tập luyện sai kỹ thuật. Tuổi tác, hút thuốc, thừa cân và nền viêm khớp mạn tính cũng góp phần làm tăng nguy cơ bệnh.

Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn nhận định: “Tennis Elbow không chỉ là chấn thương nghề nghiệp mà còn phản ánh thói quen vận động chưa đúng. Sinh viên khối Y sĩ đa khoa trong thực hành lâm sàng thường gặp nhóm bệnh nhân này ở cả người lao động chân tay lẫn nhân viên văn phòng, cho thấy phạm vi ảnh hưởng rộng của bệnh”.

Đau kéo dài làm giảm đáng kể khả năng vận động cánh tay. Các thao tác đơn giản như gõ máy tính, nấu ăn, xách túi hoặc cầm ly nước trở nên khó khăn. Với vận động viên thể thao, Tennis Elbow có thể khiến phải tạm dừng thi đấu nhiều tháng. Nếu không được điều trị đúng, tổn thương mạn tính dẫn đến suy giảm cơ lực và kéo dài thời gian phục hồi.

Khi nào cần khám bác sĩ?

Người bệnh nên đến cơ sở y tế khi cơn đau kéo dài hơn một tuần, giảm lực cầm nắm, xuất hiện sưng nóng hoặc không thể xoay cổ tay bình thường. Tê bì hoặc châm chích lan xuống bàn tay cũng là dấu hiệu cần kiểm tra thần kinh sớm.

Bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng, kiểm tra điểm đau và đánh giá lực cầm nắm. Trường hợp cần thiết, X-quang giúp loại trừ tổn thương xương; MRI giúp xác định mức độ tổn thương gân; trong khi điện cơ đồ (EMG) giúp làm rõ khả năng chèn ép thần kinh gây đau lan.

Điều trị

Điều trị chủ yếu theo hướng bảo tồn. Nghỉ ngơi là bước quan trọng, kết hợp chườm lạnh để giảm viêm. Thuốc giảm đau kháng viêm được dùng ngắn hạn theo chỉ định. Vật lý trị liệu đóng vai trò cốt lõi, tập trung vào kéo giãn cơ duỗi và tăng sức bền cơ cẳng tay để phục hồi chức năng. Nẹp cẳng tay hoặc cổ tay giúp giảm áp lực lên gân trong giai đoạn đầu.

Một số trường hợp được chỉ định tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) hoặc liệu pháp sóng xung kích nhằm kích thích tái tạo mô. Tiêm corticosteroid có thể giảm đau nhanh nhưng hiệu quả thường chỉ ngắn hạn. Khi điều trị bảo tồn không hiệu quả sau 6–12 tháng, phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở được cân nhắc để loại bỏ mô gân thoái hóa.

Theo các Y sĩ đa khoa thời gian phục hồi trung bình khoảng 6 tháng, nhưng có thể kéo dài đến hơn một năm tùy mức độ tổn thương và thói quen lao động. Người bệnh chỉ nên trở lại vận động bình thường khi không còn đau, hết cứng khớp và cánh tay tổn thương có sức mạnh tương đương bên lành.

Việc duy trì kỹ thuật đúng khi chơi thể thao, tăng cường nhóm cơ cẳng tay và phân bổ thời gian nghỉ hợp lý giúp giảm nguy cơ tái phát. Người lao động văn phòng nên thay đổi tư thế làm việc, giảm lực cổ tay và tránh lặp lại một động tác trong thời gian dài.