Hướng dẫn xử trí bệnh tay chân miệng ở trẻ an toàn và hiệu quả
Thứ bảy, 31/05/2025 | 08:54
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi mầm non. Dù đa số tự khỏi, bệnh vẫn có thể tiến triển nặng nếu không được chăm sóc đúng cách.
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do virus thuộc nhóm Enterovirus gây ra, phổ biến nhất là virus Coxsackie A16 và Enterovirus 71 (EV71). Bệnh đặc trưng bởi sự xuất hiện của các mụn nước ở niêm mạc miệng, lòng bàn tay, bàn chân, đôi khi lan ra mông và gối.
Chuyên gia y khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết việc chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng như: sốt nhẹ, đau họng, mụn nước hoặc loét miệng, phát ban ở tay chân. Trẻ thường trở nên biếng ăn, khó chịu và ngứa ngáy do các tổn thương ngoài da. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm để đánh giá mức độ viêm, xác định tác nhân gây bệnh (như EV71), hoặc chẩn đoán biến chứng (như chụp X-quang nếu nghi ngờ viêm phổi).
Như vậy, việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường giúp nâng cao hiệu quả điều trị và hạn chế biến chứng nặng có thể xảy ra.
Cách xử trí bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Hiện nay, tay chân miệng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Mục tiêu chính trong điều trị là giảm triệu chứng, tăng cường sức đề kháng và phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm.
Dựa vào mức độ nghiêm trọng, bệnh được chia thành 4 cấp độ. Với cấp độ 1 – thể nhẹ, trẻ có thể được chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn chuyên môn. Từ cấp độ 2 trở lên, trẻ cần nhập viện để được theo dõi và điều trị chuyên sâu nhằm giảm thiểu nguy cơ đe dọa đến tính mạng.
Với những trẻ bị tay chân miệng thể nhẹ, không có dấu hiệu bất thường nặng, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây để chăm sóc tại nhà một cách an toàn:
Cách ly và giữ vệ sinh: Trẻ nên được nghỉ học từ 7 – 10 ngày để tránh lây nhiễm cho người khác. Không dùng chung vật dụng cá nhân. Cha mẹ cần rửa tay sạch bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn trước và sau khi tiếp xúc với trẻ.
Chế độ dinh dưỡng phù hợp: Ưu tiên các món ăn mềm, lỏng, dễ tiêu như cháo, súp... nên để nguội trước khi cho trẻ ăn để tránh gây đau miệng. Nếu trẻ còn bú mẹ, nên tiếp tục cho bú đầy đủ. Đồng thời, khuyến khích trẻ uống đủ nước mỗi ngày.
Hạ sốt đúng cách: Có thể dùng khăn ấm lau người hoặc sử dụng thuốc hạ sốt paracetamol hoặc ibuprofen theo đúng liều lượng chỉ định. Tuyệt đối không dùng aspirin cho trẻ.
Chăm sóc miệng và tổn thương da: Hướng dẫn trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý hằng ngày. Với các vết loét trong miệng, có thể dùng thuốc bôi làm dịu theo chỉ định bác sĩ. Đối với tổn thương ngoài da, tránh làm vỡ mụn nước và chỉ bôi dung dịch sát khuẩn khi cần thiết.
Theo dõi triệu chứng và tái khám định kỳ: Nên đưa trẻ đi tái khám sau mỗi 1–2 ngày trong vòng 7–10 ngày kể từ khi khởi phát triệu chứng, đặc biệt nếu trẻ vẫn còn sốt.
Đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu có các dấu hiệu cảnh báo sau: Sốt cao liên tục trên 39°C trong hơn 2 ngày; Nôn ói; Li bì, ngủ gà; Giật mình, quấy khóc bất thường; Bú kém hoặc bỏ bú; Thở nhanh, khó thở; Da tím tái, nổi vân tím; Co giật, hôn mê
Với những trẻ mắc bệnh tay chân miệng từ cấp độ 2 trở lên, cần nhập viện để được điều trị chuyên sâu. Tùy theo tình trạng lâm sàng, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp can thiệp cụ thể, bao gồm:
Theo dõi liên tục các chỉ số sinh tồn: huyết áp, mạch, nhiệt độ, nhịp thở, độ bão hòa oxy, tri giác, ran phổi,...
Sử dụng kháng sinh nếu có dấu hiệu bội nhiễm.
Điều trị tích cực các biến chứng như viêm não, phù phổi cấp, rối loạn nhịp tim,...
Việc nhập viện kịp thời và điều trị đúng phác đồ sẽ giúp phòng ngừa hiệu quả những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.
Dấu hiệu nhận biết trẻ đã khỏi bệnh
Sau khi được chăm sóc và điều trị đúng cách, trẻ có thể hồi phục hoàn toàn sau 7 – 10 ngày. Một số dấu hiệu cho thấy trẻ đã khỏi bệnh bao gồm:
Hết sốt hoặc thân nhiệt ổn định trong ít nhất 48 giờ
Mụn nước khô lại, không còn xuất hiện thêm
Trẻ tỉnh táo, ăn uống và sinh hoạt bình thường
Không có triệu chứng gợi ý biến chứng
Dù đã khỏi bệnh, virus vẫn có thể tồn tại trong phân trẻ đến vài tuần sau, do đó, phụ huynh vẫn cần duy trì các biện pháp vệ sinh và phòng ngừa để tránh lây lan trong cộng đồng.
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa nhận định phòng bệnh luôn là ưu tiên hàng đầu trong việc bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ. Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh tay chân miệng, cha mẹ cần lưu ý:
Tránh cho trẻ đến nơi đông người trong thời điểm có dịch
Không để trẻ tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh
Hướng dẫn trẻ đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn
Vệ sinh sạch sẽ nhà cửa, đồ chơi và dụng cụ sinh hoạt của trẻ
Quan sát kỹ các triệu chứng bất thường và đưa trẻ đi khám ngay khi cần thiết
Hiểu biết đầy đủ về bệnh tay chân miệng và cách xử trí đúng cách sẽ giúp các bậc cha mẹ yên tâm hơn trong quá trình chăm sóc con em mình. Nếu trẻ xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, đừng chần chừ đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời. Chủ động phòng ngừa – theo dõi sát – chăm sóc đúng là ba yếu tố then chốt giúp bảo vệ trẻ khỏi những biến chứng nguy hiểm của bệnh tay chân miệng.
Sốt siêu vi phát ban là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là khi giao mùa. Tuy thường lành tính và có thể tự khỏi, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm.
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi mầm non. Dù đa số tự khỏi, bệnh vẫn có thể tiến triển nặng nếu không được chăm sóc đúng cách.
Trong giai đoạn cho con bú, sức khỏe của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa và sự phát triển của bé. Khi bị sốt, nhiều mẹ lo lắng không biết xử lý ra sao để vừa an toàn cho con, vừa duy trì việc cho bú.
Đau khớp tay thường gặp ở mẹ bầu, nhất là cuối thai kỳ. Dù không nguy hiểm, nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng sinh hoạt. Hiểu nguyên nhân và cách khắc phục sẽ giúp mẹ bầu khỏe hơn.
