Nguy cơ sức khỏe tiềm ẩn từ trào lưu tự kê đơn thuốc bằng AI

Người dùng biến AI thành bác sĩ, tiềm ẩn rủi ro khôn lường

Trên mạng xã hội gần đây lan truyền hình ảnh người dân mang danh sách thuốc do AI gợi ý đến nhà thuốc để mua. Họ chỉ cần nhập vài triệu chứng như ho, sổ mũi, nghẹt mũi… là công cụ lập tức đưa ra danh sách thuốc điều trị. Sự tiện lợi này khiến nhiều người tin tưởng tuyệt đối vào AI, coi đó như “bác sĩ tại gia”.

Thế nhưng, theo giới chuyên môn, việc tự dùng thuốc dựa vào gợi ý từ AI có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Trí tuệ nhân tạo chỉ tổng hợp thông tin dựa trên dữ liệu sẵn có, không thể thăm khám, không biết tiền sử bệnh, độ tuổi, cân nặng hay tình trạng cơ thể của từng người. Do đó, “đơn thuốc” này hoàn toàn thiếu cơ sở y học.

Người học Cao đẳng Dược cần hiểu rõ quy trình sử dụng thuốc an toàn, nắm được cơ chế tác dụng, chỉ định và chống chỉ định của từng hoạt chất. Việc trang bị kiến thức bài bản không chỉ giúp chăm sóc sức khỏe bản thân tốt hơn mà còn giúp tư vấn đúng, bảo vệ cộng đồng khỏi những rủi ro do sử dụng thuốc sai cách.

AI không thể thay thế bác sĩ trong kê đơn và chẩn đoán

AI có thể mô phỏng ngôn ngữ y học, nhưng không có khả năng thăm khám lâm sàng. Nó không thể nghe tim phổi, đo huyết áp, kiểm tra gan thận hay đánh giá phản ứng thuốc. Nếu người dùng có bệnh nền mà vẫn uống thuốc chống viêm, corticoid hoặc kháng histamin mạnh theo gợi ý của AI, nguy cơ suy gan, suy thận, thậm chí tử vong hoàn toàn có thể xảy ra.

Ngoài ra, nhiều triệu chứng tưởng cần thuốc thật ra là phản ứng tự nhiên của cơ thể. Ví dụ, hắt hơi và chảy nước mũi giúp đẩy vi khuẩn, virus và bụi bẩn ra ngoài. Khi dùng thuốc ức chế phản ứng này, người bệnh có thể khiến mầm bệnh phát triển mạnh hơn, làm bệnh kéo dài và nặng thêm.

Để trở thành Dược sĩ Nhà thuốc chuyên nghiệp, sinh viên cần được đào tạo Dược sĩ Nhà thuốc bài bản, nắm rõ nguyên tắc kê đơn, phân biệt nhóm thuốc kê đơn – không kê đơn và biết cách tư vấn sử dụng thuốc an toàn. Đây là nền tảng giúp người hành nghề dược đảm bảo tính chính xác và đạo đức trong nghề nghiệp, tránh những sai sót do công nghệ gây ra.

Cần siết chặt quy định bán thuốc và nâng cao nhận thức cộng đồng

Không chỉ người dùng, mà cả một số nhà thuốc cũng bị đặt vào vòng nghi vấn khi sẵn sàng bán thuốc theo “đơn AI” mà không kiểm tra nguồn gốc chỉ định. Theo quy định của Bộ Y tế, thuốc kê đơn chỉ được bán khi có chỉ định hợp pháp của bác sĩ. Việc bỏ qua quy trình này đồng nghĩa vi phạm quy định hành nghề và có thể gây hại cho người mua.

Một số trường hợp quốc tế từng ghi nhận hậu quả nghiêm trọng do hiểu sai hướng dẫn của AI. Có người thậm chí suýt mất mạng sau khi làm theo chỉ dẫn “thay muối ăn bằng hóa chất” mà AI gợi ý, vì không biết đó là hợp chất độc hại bị cấm sử dụng trong thực phẩm. Điều này cho thấy ranh giới giữa hỗ trợ và nguy hiểm trong công nghệ AI là vô cùng mong manh.

Để đảm bảo an toàn trong sử dụng thuốc, cần tăng cường công tác tuyên truyền và đào tạo nhân lực dược có trình độ. Trường Cao đẳng Dược Thành phố Hồ Chí Minh là địa chỉ uy tín đào tạo đội ngũ Dược sĩ có kiến thức chuyên sâu, kỹ năng thực hành vững vàng, đáp ứng yêu cầu thực tế ngành Dược. Sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể làm việc tại nhà thuốc, bệnh viện, công ty dược phẩm hoặc cơ sở sản xuất thuốc, góp phần xây dựng hệ thống y tế an toàn và chuyên nghiệp.