Những biểu hiện sinh lý thường gặp ở trẻ sơ sinh cha mẹ cần lưu ý

Các tình trạng ở miệng – mắt – da thường gặp trong giai đoạn sơ sinh

Những thay đổi ở miệng, mắt và da là nhóm biểu hiện xuất hiện sớm nhất ở trẻ sơ sinh. Dù trông có vẻ bất thường, chúng thường chỉ phản ánh sự thích nghi tự nhiên của cơ thể trẻ với môi trường bên ngoài. Hiểu đúng từng triệu chứng giúp cha mẹ tránh xử lý quá mức hoặc dùng sai sản phẩm gây hại cho trẻ. Nhiều tài liệu giảng dạy tại Cao đẳng Dược Tp Hồ Chí Minh cũng nhấn mạnh việc tuân thủ sản phẩm an toàn khi chăm sóc trẻ.

• Lưỡi trắng: Trẻ sơ sinh thường có lớp trắng nhẹ trên lưỡi do sữa đọng hoặc phản ứng sinh lý. Chỉ cần rơ bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch nhẹ như borate, denicol. Không cố rơ quá mạnh và tuyệt đối không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi.
• Chảy nước mắt sống – đau mắt: Hẹp lệ đạo sinh lý khiến mắt trẻ dễ chảy nước, có ghèn. Có thể nhỏ nước muối sinh lý, day nhẹ góc mắt trong. Nếu ghèn chuyển sang màu xanh, cha mẹ có thể nhỏ tobrex hoặc neocin theo hướng dẫn.
• Mảng da khô, bong vảy: Do da trẻ còn non, lớp sừng chưa hoàn thiện nên dễ bong nhẹ ở tay, chân. Thoa kem dưỡng ẩm chuyên dùng cho trẻ sơ sinh 2–3 lần/ngày. Tránh gãi, chà xát mạnh làm trầy da.

Khi nhận biết những biểu hiện này là sinh lý bình thường, cha mẹ có thể yên tâm chăm sóc và tránh dùng các biện pháp dân gian không an toàn cho trẻ.

Các vấn đề về tiêu hóa trẻ sơ sinh dễ gặp nhưng thường không nguy hiểm

Hệ tiêu hóa của trẻ trong giai đoạn đầu còn rất non nớt, vì vậy việc xuất hiện các triệu chứng như nôn trớ, xì hơi, đi ngoài nhiều lần… là hoàn toàn bình thường. Quan trọng là cha mẹ cần theo dõi biểu hiện toàn trạng và biết khi nào cần cho trẻ đi khám. Nhiều giáo trình chuyên ngành tại Trường Cao đẳng Dược thành phố Hồ Chí Minh cũng giải thích rõ cơ chế tiêu hoá non nớt trong những tháng đầu đời.

• Nôn trớ sau bú: Do dạ dày trẻ nằm ngang và van đáy vị chưa hoàn thiện. Chỉ cần bế vác sau bú 10–15 phút, chia cữ bú nhỏ hơn. Nếu trẻ vẫn bú tốt, tăng cân bình thường thì không đáng lo.
• Xì hơi nhiều – sôi bụng: Đây là dấu hiệu đường ruột đang hoàn thiện. Có thể massage bụng theo chiều kim đồng hồ, cho trẻ nằm sấp có kiểm soát vài phút mỗi ngày để giảm đầy hơi.
• Đi ngoài nhiều lần: Trẻ bú mẹ hoàn toàn có thể đi 5–7 lần/ngày, phân vàng sệt, không mùi hôi. Đây là bình thường và không phải tiêu chảy. Chỉ theo dõi nếu phân loãng toàn nước hoặc trẻ bỏ bú.

Khi xử trí đúng, đa số các vấn đề tiêu hóa sẽ tự cải thiện theo thời gian mà không cần dùng thuốc.

Dấu hiệu sinh lý toàn thân dễ gây lo lắng nhưng không nguy hiểm

Không chỉ ở da hay tiêu hóa, cơ thể trẻ sơ sinh còn có nhiều phản ứng thích nghi thể hiện qua hơi thở, thân nhiệt hoặc thói quen vận động. Nắm rõ giúp cha mẹ bình tĩnh hơn và tránh nhầm lẫn với bệnh lý nghiêm trọng.

• Thở nhanh – thở khò khè nhẹ: Do đường thở hẹp và phổi còn non. Nếu trẻ vẫn bú tốt, không tím tái, không co lõm ngực thì chỉ cần theo dõi. Có thể nhỏ nước muối sinh lý làm sạch mũi.
• Giật mình khi ngủ: Phản xạ Moro hoàn toàn bình thường ở trẻ dưới 3 tháng. Quấn khăn đúng cách hoặc cho trẻ nằm nôi chắc chắn sẽ giảm giật mình.
• Nhiệt độ tay chân lạnh: Hệ tuần hoàn ngoại vi chưa ổn định. Chỉ cần giữ ấm bàn tay, bàn chân và chú ý nhiệt độ phòng 26–28°C. Quan trọng là thân mình trẻ vẫn ấm.

Nhiều phụ huynh, đặc biệt những người từng tìm hiểu kiến thức tại Cao đẳng Y Sài Gòn, cũng thường được hướng dẫn phân biệt rõ đâu là dấu hiệu bình thường và đâu là bất thường. Nắm rõ các dấu hiệu sinh lý giúp cha mẹ tự tin chăm con trong giai đoạn đầu đời, đồng thời tránh lo lắng không cần thiết.

*LƯU Ý: Nội dung bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, phục vụ mục đích học tập của sinh viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn và không thay thế cho tư vấn y khoa!