Viêm gan B cấp tính: Mức độ nguy hiểm, triệu chứng và cách chẩn đoán

Viêm gan B cấp tính là gì?

Viêm gan B cấp tính xảy ra khi virus HBV xâm nhập và nhân lên mạnh trong mô gan. Sau khi vào tế bào gan, virus chuyển đổi thành cccDNA, khuôn mẫu giúp virus nhân bản và phát tán ra ngoài. Nếu hệ miễn dịch đáp ứng tốt, giai đoạn cấp sẽ kết thúc sau vài tháng, gan hồi phục và cơ thể tạo được miễn dịch. Ngược lại, hệ miễn dịch hoạt động kém có thể khiến virus tồn lưu lâu dài, tiến triển thành viêm gan B mạn tính.

Triệu chứng viêm gan B cấp tính

Triệu chứng thường xuất hiện sau 1 đến 4 tháng từ khi phơi nhiễm. Người bệnh có thể thấy mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ, đau cơ, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn hoặc nôn. Nước tiểu sẫm màu và phân bạc màu là những dấu hiệu đặc trưng của tổn thương gan cấp. Giai đoạn toàn phát thường kèm vàng da, vàng mắt và đau tức vùng gan. Một số trường hợp không có biểu hiện rõ ràng, dẫn đến bỏ sót chẩn đoán trong giai đoạn sớm.

Nguyên nhân gây viêm gan B cấp tính

Nguyên nhân trực tiếp là sự lây nhiễm virus HBV qua tiếp xúc với máu, dịch tiết hoặc quan hệ tình dục không an toàn. Virus cũng có thể lây từ mẹ sang con trong giai đoạn chuyển dạ. HBV tồn tại bền trong môi trường và có khả năng xâm nhập nhanh vào tế bào gan, gây phản ứng viêm mạnh và làm tổn thương cấu trúc gan.

Chẩn đoán viêm gan B cấp tính

Chẩn đoán bệnh dựa trên sự kết hợp giữa khám lâm sàng, xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh. Bác sĩ đánh giá màu da, mắt và tình trạng gan để nhận biết dấu hiệu vàng da hoặc gan to. Xét nghiệm huyết thanh tìm HBsAg giúp xác định nhiễm HBV giai đoạn cấp bởi kháng nguyên này thường tồn tại dưới 6 tháng.

Xét nghiệm HBV DNA giúp đo tải lượng virus, hỗ trợ đánh giá mức độ hoạt động của virus và nguy cơ tiến triển. Các xét nghiệm chức năng gan như ALT, AST, GGT, albumin và thời gian đông máu phản ánh mức độ tổn thương tế bào gan. Siêu âm hoặc MRI gan được chỉ định khi cần đánh giá cấu trúc gan hoặc phân biệt với bệnh lý khác.

Viêm gan B cấp tính có nguy hiểm không?

Hầu hết bệnh nhân hồi phục sau vài tháng, nhưng viêm gan B cấp vẫn tiềm ẩn nguy cơ đáng kể. Khoảng 0,1–0,5% trường hợp có thể diễn tiến thành suy gan tối cấp, đặc biệt ở người lớn tuổi, người suy giảm miễn dịch hoặc mắc bệnh nền. Một phần bệnh nhân (5–10%) có thể chuyển sang viêm gan B mạn tính, dẫn đến xơ gan, suy gan hoặc ung thư tế bào gan về sau. Một số trường hợp tái hoạt động virus cũng có thể xảy ra ngay cả sau khi triệu chứng thuyên giảm.

Giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, cho biết việc nhận diện sớm các dấu hiệu vàng da, rối loạn tiêu hóa và thay đổi màu sắc nước tiểu là yếu tố then chốt trong chẩn đoán viêm gan B cấp. Ông nhấn mạnh rằng xét nghiệm HBsAg và HBV DNA cần được thực hiện sớm để xác định mức độ hoạt động của virus, từ đó đưa ra kế hoạch theo dõi phù hợp.

Các Y sĩ đa khoa nhận định rằng bệnh nhân viêm gan B cấp cần được hướng dẫn chế độ chăm sóc gan đúng chuẩn, bao gồm nghỉ ngơi, ăn uống lành mạnh và tuyệt đối tránh rượu bia. Bà cũng lưu ý rằng người bệnh có biểu hiện rối loạn đông máu, lơ mơ hoặc vàng da sẫm cần được chuyển tuyến ngay vì đây có thể là dấu hiệu suy gan cấp.

Tiêm vắc xin viêm gan B là biện pháp hiệu quả nhất nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm. Người trưởng thành cần xét nghiệm tầm soát định kỳ, đặc biệt khi có nguy cơ tiếp xúc cao. Việc duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đầy đủ chất chống oxy hóa, ngủ đủ giấc và hạn chế rượu bia giúp giảm gánh nặng lên gan. Quan hệ tình dục an toàn và không dùng chung vật dụng cá nhân có dính máu cũng góp phần hạn chế lây truyền.