Y học cổ truyền khám phá công dụng chữa bệnh của dược liệu đương quy

Đương quy, tên khoa học là Angelica sinensis, thuộc họ Hoa tán (Apiaceae). Cây thường mọc ở những vùng núi cao, mát mẻ như Lào Cai, Sa Pa, Đà Lạt. Bộ phận được dùng làm thuốc là rễ – có mùi thơm đặc trưng, vị ngọt cay nhẹ và tính ấm.

Theo y học cổ truyền, Đương quy có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, nhuận tràng, giảm đau. Vì vậy, vị thuốc này thường được dùng cho phụ nữ bị thiếu máu, rối loạn kinh nguyệt, hoặc người suy nhược sau ốm dậy.

Các nghiên cứu hiện đại cho thấy, trong Đương quy có chứa nhiều hợp chất quý như:

• Tinh dầu (0,4 – 1%) gồm ligustilide, butylidenephthalide có tác dụng giãn mạch, giảm co thắt.
• Các dẫn chất coumarin giúp ngăn ngừa hình thành huyết khối, cải thiện tuần hoàn máu.
• Vitamin B12, axit ferulic và nhiều axit amin thiết yếu có tác dụng tạo máu, phục hồi mô cơ.

Nhờ các hoạt chất này, Đương quy được chứng minh có hiệu quả trong việc tăng cường lưu thông máu, ổn định huyết áp, cải thiện chức năng tim mạch, đồng thời giúp phụ nữ giảm các triệu chứng tiền mãn kinh, đau bụng kinh hay thiếu máu.

Công dụng chữa bệnh của dược liệu đương quy được các chuyên gia Cao đẳng Y học cổ truyền, Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ như sau:

Bổ huyết, điều hòa kinh nguyệt

Đương quy được xem là vị thuốc hàng đầu cho phụ nữ, thường xuất hiện trong các bài thuốc như Tứ vật thang (gồm Thục địa, Xuyên khung, Bạch thược, Đương quy). Bài thuốc này giúp dưỡng huyết, điều kinh, giảm đau bụng kinh và điều hòa khí huyết sau sinh.

Hỗ trợ phục hồi sau ốm

Với tính bổ huyết và hoạt huyết mạnh, Đương quy giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi, da xanh xao, chóng mặt ở người suy nhược. Dược liệu này còn hỗ trợ tăng cảm giác ngon miệng, giúp cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Giảm đau, chống viêm và cải thiện tuần hoàn

Đương quy có tác dụng giãn mạch, chống co thắt cơ trơn nên thường được dùng trong các bài thuốc trị đau bụng, đau đầu do thiếu máu, đau cơ khớp hoặc rối loạn tuần hoàn ngoại biên.

Hỗ trợ da dẻ hồng hào, tươi sáng

Theo Đông y, huyết thông thì sắc mặt mới đẹp. Vì vậy, phụ nữ sử dụng Đương quy thường xuyên (dưới dạng trà hoặc thuốc sắc) giúp làn da hồng hào, giảm khô ráp và mụn trứng cá do khí huyết kém lưu thông.

Theo giảng viên khoa Y học cổ truyền, Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, đương quy có thể được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau tùy theo mục đích và thể trạng của người dùng. Thông thường, bài thuốc dạng sắc uống được ưa chuộng nhất: dùng khoảng 12–16g Đương quy khô kết hợp cùng các vị thuốc bổ huyết khác như Thục địa, Bạch thược và Xuyên khung, giúp điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh và cải thiện khí huyết.

Với những ai muốn tăng cường sức khỏe toàn thân, có thể sử dụng Đương quy ngâm rượu: khoảng 100g Đương quy ngâm trong 1 lít rượu trắng, để 15–20 ngày rồi uống mỗi ngày 1–2 chén nhỏ sẽ giúp lưu thông máu và nâng cao thể lực.

Ngoài ra, Đương quy cũng có thể dùng ở dạng trà bằng cách hãm 5–7g Đương quy với nước sôi trong 10 phút, có thể thêm vài quả táo đỏ để tăng vị ngọt thanh và dễ uống hơn.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phụ nữ đang mang thai, người bị rối loạn đông máu hoặc có cơ địa nhiệt, tiêu chảy kéo dài nên thận trọng và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.