Quai bị là bệnh truyền nhiễm ở trẻ em, gây sưng tuyến nước bọt. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng như viêm tinh hoàn, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Dưới đây bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ những thông tin chi tiết về bệnh quai bị mà các bậc phụ huynh cần nắm rõ.
Tổng quan về bệnh quai bị ở trẻ em
Bệnh quai bị thường xuất hiện nhiều vào mùa đông và mùa xuân. Đây là bệnh do virus paramyxo gây ra, khiến tuyến nước bọt của trẻ, đặc biệt là tuyến mang tai, bị sưng. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ đều có biểu hiện sưng rõ rệt, và một số trẻ có thể gặp biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách.
Quai bị là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus paramyxo gây ra. Virus này có thể sống lâu ngoài môi trường (1-2 tháng ở nhiệt độ từ 15°C đến 20°C) và dễ dàng lây lan qua đường hô hấp, tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ vật. Mùa đông là thời điểm dễ bùng phát bệnh. Trẻ trong độ tuổi từ 2-12 tuổi, đặc biệt là những trẻ có hệ miễn dịch yếu hoặc chưa được tiêm phòng vắc xin, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Quai bị có thể lây qua ho, hắt hơi, hoặc dùng chung đồ vật. Triệu chứng phổ biến bao gồm: đau đầu, sốt trên 38°C, đau cơ, mệt mỏi, và đặc biệt là sưng đau ở các tuyến nước bọt, gây khó khăn trong việc ăn uống và nói chuyện. Một số bé trai có thể bị sưng bìu và đau tinh hoàn. Khoảng một phần ba trẻ mắc bệnh có thể chỉ có triệu chứng nhẹ hoặc không rõ rệt.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh quai bị ở trẻ em
Bệnh quai bị thường có triệu chứng nhẹ và dễ điều trị, tuy nhiên nếu không được chăm sóc kịp thời hoặc điều trị không đúng cách, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Sau đây là một số biến chứng nguy hiểm của bệnh quai bị mà phụ huynh cần lưu ý:
Mất thính giác: Một biến chứng hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng là mất thính giác do viêm tai trong. Mặc dù ít xảy ra, nhưng khi xảy ra sẽ dẫn đến tình trạng điếc vĩnh viễn.
Viêm não và viêm màng não: Bệnh quai bị có thể làm tổn thương hệ thần kinh trung ương, gây viêm não hoặc viêm màng não. Đây là những biến chứng nguy hiểm có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và phát triển của trẻ.
Viêm tinh hoàn (ở bé trai): Viêm tinh hoàn là biến chứng phổ biến ở bé trai, đặc biệt là sau khi bệnh tiến triển trong khoảng 4-7 ngày. Viêm tinh hoàn có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của trẻ trong tương lai nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm vòi trứng và tuyến vú (ở bé gái): Cũng giống như viêm tinh hoàn ở bé trai, viêm vòi trứng hoặc tuyến vú có thể xảy ra ở bé gái, gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.
Tổn thương các cơ quan khác: Các cơ quan như gan, thận, tim và tụy cũng có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh quai bị, mặc dù những tổn thương này rất hiếm gặp. Tuy nhiên, khi xảy ra, chúng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Vô sinh: Các biến chứng như viêm tinh hoàn hoặc viêm buồng trứng có thể dẫn đến tình trạng vô sinh nếu không được điều trị kịp thời.
Do đó, nếu phát hiện trẻ có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến bệnh quai bị, phụ huynh cần đưa trẻ đi khám và điều trị sớm để tránh những biến chứng nghiêm trọng này.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh
Do triệu chứng quai bị không phải lúc nào cũng rõ ràng, nếu nghi ngờ trẻ mắc bệnh, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh dựa trên các triệu chứng lâm sàng, tiền sử dịch tễ và xét nghiệm hỗ trợ.
Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị cho bệnh quai bị, vì nguyên nhân gây bệnh là virus. Điều trị chủ yếu là hỗ trợ và giảm nhẹ triệu chứng, bao gồm:
Sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
Chườm ấm lên trán và các vùng khác để hạ sốt.
Bổ sung đủ nước cho trẻ, có thể dùng dung dịch oresol hoặc các loại nước khác như nước cam, nước dừa.
Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều để hồi phục nhanh chóng.
Vệ sinh mũi, miệng bằng nước muối sinh lý để ngăn chặn virus phát triển trong đường hô hấp.
Đảm bảo trẻ ăn thức ăn mềm, dễ nuốt như cháo, súp, và cung cấp đủ dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng.
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa lưu ý phụ huynh cần lưu ý tránh để trẻ vận động mạnh, đặc biệt là bé trai, để không ảnh hưởng đến tinh hoàn. Nếu trẻ có viêm tinh hoàn hoặc viêm buồng trứng, cần tuân thủ đầy đủ chỉ dẫn điều trị của bác sĩ để tránh biến chứng lâu dài, như vô sinh. Nếu được điều trị đúng cách, bệnh quai bị sẽ khỏi trong khoảng 10 ngày mà không để lại di chứng. Những thông tin trên đây hi vọng sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về bệnh quai bị và cách chăm sóc trẻ khi mắc bệnh.
Thoát vị đĩa đệm là bệnh lý cột sống phổ biến, gây đau lưng, tê bì và hạn chế vận động. Khi điều trị bảo tồn không hiệu quả, phẫu thuật được xem là giải pháp cuối cùng giúp giảm đau và phục hồi chức năng vận động.
Ho là phản xạ bảo vệ đường hô hấp nhưng cũng có thể cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn. Hiểu rõ nguyên nhân và chọn đúng thuốc điều trị giúp giảm triệu chứng hiệu quả, phòng biến chứng, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Cây hoàng bá, hay còn gọi là cây nghiệt mộc, là một trong những dược liệu quý được sử dụng phổ biến trong Y học cổ truyền. Với tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hoàng bá đã trở thành vị thuốc quen thuộc trong nhiều bài thuốc.
Bệnh Huntington (hay còn gọi là múa giật Huntington) là một rối loạn thần kinh hiếm gặp nhưng tiến triển nặng dần theo thời gian, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, nhận thức và cảm xúc của người bệnh.
