Hướng dẫn hạ sốt an toàn cho trẻ sau khi tiêm vắc xin

Bài viết dưới đây cung cấp những hướng dẫn hữu ích từ các chuyên gia Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, giúp cha mẹ hiểu rõ cách xử lý đúng khi trẻ bị sốt sau tiêm và áp dụng các biện pháp hạ sốt an toàn, hiệu quả để bảo vệ sức khỏe con yêu.

Vì sao trẻ lại bị sốt sau khi tiêm phòng?

Khi trẻ được tiêm vắc xin, cơ thể sẽ nhận diện thành phần trong vắc xin – vốn là virus hoặc vi khuẩn đã bị làm yếu hoặc bất hoạt – như một "kẻ xâm nhập". Hệ miễn dịch sẽ phản ứng lại bằng cách sản sinh kháng thể để tiêu diệt tác nhân đó. Đây chính là cách vắc xin giúp xây dựng hệ miễn dịch chủ động cho trẻ trong tương lai.

Trong quá trình này, sốt là một biểu hiện cho thấy cơ thể trẻ đang phản ứng với vắc xin. Việc tăng thân nhiệt giúp hạn chế sự nhân lên của virus và kích hoạt hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn. Đối với trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, sốt nhẹ (dưới 38.5°C) là biểu hiện hoàn toàn bình thường sau tiêm phòng, đặc biệt với các vắc xin như ho gà, thương hàn hay "5 trong 1".

Nếu trẻ sốt cao trên 39°C, kèm theo các triệu chứng như bỏ bú, lừ đừ, quấy khóc liên tục hay mất phản xạ, cha mẹ cần nhanh chóng đưa con đến cơ sở y tế để được kiểm tra. Đây có thể là dấu hiệu của phản ứng bất thường hoặc dị ứng với vắc xin – cần xử lý kịp thời để tránh nguy hiểm.

Cách hạ sốt cho trẻ sau khi tiêm phòng

Thông thường, trẻ chỉ bị sốt nhẹ trong vòng 1 – 2 ngày sau tiêm. Riêng một số vắc xin như sởi – quai bị – rubella có thể gây sốt muộn hơn, kéo dài từ 5 – 12 ngày. Thời gian sốt phụ thuộc vào loại vắc xin và thể trạng của trẻ, nhưng phần lớn đều tự khỏi và không gây ảnh hưởng lâu dài.

Các biện pháp giúp hạ sốt an toàn cho trẻ được chỉ định bao gồm:

• Theo dõi thân nhiệt: Sử dụng nhiệt kế để theo dõi chính xác nhiệt độ cơ thể của trẻ. Nếu nhiệt độ dưới 38.5°C, không cần thiết phải dùng thuốc hạ sốt. Nên đo ở nách để có kết quả gần đúng, tránh lo lắng quá mức khi trẻ sốt nhẹ.
• Chườm ấm: Dùng khăn sạch thấm nước ấm, lau vùng nách, bẹn hoặc trán để hỗ trợ hạ thân nhiệt. Tránh dùng nước lạnh hoặc đá vì có thể khiến trẻ bị co mạch, phản tác dụng.
• Dùng thuốc hạ sốt đúng cách: Nếu trẻ sốt từ 38.5°C trở lên và có biểu hiện khó chịu, cha mẹ có thể dùng paracetamol đúng liều theo cân nặng và độ tuổi. Tuyệt đối không tự ý dùng ibuprofen hay bất kỳ loại thuốc nào khác nếu không có chỉ định từ bác sĩ.

Cha mẹ nên ghi nhớ các bước hạ sốt an toàn để đồng hành cùng con vượt qua giai đoạn sau tiêm một cách nhẹ nhàng và an toàn nhất.

Cách chăm sóc trẻ sau khi tiêm phòng

Việc chăm sóc trẻ đúng cách sau tiêm là điều cần thiết để giúp con nhanh hồi phục và giảm bớt các phản ứng không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà cha mẹ nên thực hiện:

• Chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi: Sau tiêm, trẻ thường có biểu hiện mệt mỏi, biếng ăn hoặc bỏ bú. Cha mẹ nên chia nhỏ các bữa ăn, tăng cữ bú trong ngày để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng. Nếu trẻ đã ăn dặm, hãy bổ sung các thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng nhằm hỗ trợ tăng cường sức đề kháng.
• Theo dõi nhịp thở: Cần chú ý đến nhịp thở của trẻ sau tiêm. Nếu nhận thấy dấu hiệu bất thường như thở nhanh, khò khè hoặc rút lõm ngực, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
• Chăm sóc vùng tiêm: Vùng da sau tiêm có thể bị đỏ, sưng nhẹ. Tuyệt đối không bôi, chườm hay đắp bất cứ thứ gì lên vị trí tiêm để tránh nguy cơ nhiễm trùng. Hãy giữ vùng da sạch sẽ và cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát để hạn chế ma sát.
• Trang phục phù hợp: Khi trẻ có biểu hiện sốt hoặc khó chịu, hãy ưu tiên cho trẻ mặc đồ nhẹ, thoáng và thấm hút mồ hôi tốt để giúp cơ thể dễ dàng điều chỉnh thân nhiệt.

Chăm sóc trẻ đúng cách sau tiêm không chỉ giúp con cảm thấy dễ chịu hơn mà còn tạo điều kiện để hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, phát huy tối đa tác dụng của vắc xin.

Xem thêm: Nhận diện các bệnh lý tiêu hóa thường gặp và cách phòng tránh hiệu quả

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?

Mặc dù phần lớn các phản ứng sau tiêm đều nhẹ và tự khỏi, nhưng cha mẹ cần đặc biệt lưu ý đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu gặp bất kỳ dấu hiệu bất thường nào dưới đây:

• Sốt cao trên 39°C và không có dấu hiệu thuyên giảm dù đã sử dụng thuốc hạ sốt đúng liều.
• Sốt kéo dài hơn 3 ngày hoặc tái sốt trở lại sau khi đã hạ sốt được 24 giờ.
• Quấy khóc không ngừng trong vòng 3 giờ liên tục, khó dỗ hoặc biểu hiện đau rõ rệt.
• Co giật, lơ mơ, mệt lả, mất phản xạ hoặc không phản ứng khi được gọi tên.
• Biểu hiện dị ứng nghiêm trọng như nổi mề đay, ngứa ngáy, sưng mặt, cổ họng hoặc miệng.
• Khó thở, tím tái toàn thân hoặc đầu chi, dấu hiệu cho thấy hệ hô hấp hoặc tuần hoàn đang gặp vấn đề.
• Vết tiêm sưng tấy, đỏ, đau kéo dài trên 3 ngày, lan rộng hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng.

Những dấu hiệu trên có thể là biểu hiện của phản ứng nặng sau tiêm hoặc tình trạng sức khỏe khác cần can thiệp y tế kịp thời. Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến nghị đừng chần chừ khi nhận thấy con có biểu hiện bất thường, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý đúng cách.