Nhận diện các bệnh lý tiêu hóa thường gặp và cách phòng tránh hiệu quả

Bài viết dưới đây chuyên gia y tế từ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ giúp bạn nhận biết các dấu hiệu của bệnh tiêu hóa và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Nguyên nhân gây bệnh lý tiêu hóa

Có nhiều yếu tố tác động đến sức khỏe hệ tiêu hóa, trong đó một số nguyên nhân phổ biến có thể âm thầm gây hại nếu không được nhận diện và điều chỉnh kịp thời, bao gồm:

• Nhiễm vi khuẩn: Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP), E.coli,… là những tác nhân gây viêm, loét đường tiêu hóa.
• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhanh, dùng nhiều đồ cay nóng, thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, hay thường xuyên ăn đồ ăn nhanh.
• Lối sống thiếu vận động: Khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, niêm mạc ruột khó phục hồi.
• Căng thẳng kéo dài: Stress và áp lực công việc ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của hệ tiêu hóa.
• Lạm dụng thuốc: Dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) lâu ngày dễ gây kích ứng và tổn thương niêm mạc dạ dày.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân gây bệnh lý tiêu hóa sẽ giúp mỗi người chủ động thay đổi thói quen sống và phòng tránh hiệu quả những rủi ro tiềm ẩn cho sức khỏe đường ruột.

Các bệnh tiêu hóa phổ biến và triệu chứng nhận biết

Hệ tiêu hóa có thể gặp nhiều vấn đề khác nhau, mỗi bệnh lý lại đi kèm những biểu hiện đặc trưng. Việc nhận diện sớm các triệu chứng sẽ giúp người bệnh can thiệp và điều trị kịp thời.

Viêm loét dạ dày – tá tràng: Đây là tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng do vi khuẩn HP, lạm dụng thuốc giảm đau, hoặc căng thẳng kéo dài. Các triệu chứng thường gặp gồm:

• Đau rát vùng thượng vị, nhất là khi đói hoặc sau ăn.
• Buồn nôn, nôn kèm theo dịch dạ dày.
• Cảm giác đầy bụng, khó tiêu.
• Trong trường hợp nặng có thể xuất hiện phân đen hoặc nôn ra máu.

Hội chứng ruột kích thích (IBS): IBS là rối loạn chức năng ruột không có tổn thương thực thể rõ ràng, thường liên quan đến chế độ ăn và tâm lý. Triệu chứng bao gồm:

• Đau bụng không rõ vị trí, có thể giảm sau khi đi ngoài.
• Rối loạn đại tiện: tiêu chảy, táo bón hoặc luân phiên cả hai.
• Chướng bụng, đầy hơi.

Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Là tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản gây khó chịu và tổn thương. Dấu hiệu thường thấy:

• Cảm giác nóng rát vùng ngực, cổ họng, thường sau bữa ăn hoặc khi nằm.
• Ho khan, nghẹt mũi kéo dài.
• Khó nuốt, đau khi nuốt.
• Mất ngủ do các triệu chứng xuất hiện ban đêm.

Viêm đại tràng: Viêm đại tràng xảy ra khi niêm mạc đại tràng bị tổn thương, gây nên các triệu chứng:

• Đau bụng dưới, có thể đau dọc theo khung đại tràng.
• Tiêu chảy kéo dài, có thể có máu trong phân.
• Sốt nhẹ, cảm giác mệt mỏi.

Nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo của bệnh tiêu hóa không chỉ giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể.

Xem thêm: Cách nhận biết các dấu hiệu ung thư máu giai đoạn đầu

Cách phòng ngừa các bệnh về tiêu hóa

Để bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi các bệnh lý phổ biến, việc phòng ngừa đóng vai trò vô cùng quan trọng. Những thói quen đơn giản nhưng hiệu quả có thể giúp duy trì sức khỏe đường ruột lâu dài.

• Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý: Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và bổ sung men vi sinh để cải thiện chức năng tiêu hóa. Đồng thời, hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất béo, đồ uống có ga và thức ăn cay nóng.
• Duy trì thói quen vận động: Tập thể dục đều đặn giúp kích thích hệ tiêu hóa và cải thiện khả năng hấp thu dưỡng chất. Nên duy trì ít nhất 30 phút hoạt động thể chất mỗi ngày.
• Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Rửa tay sạch sẽ, chế biến thực phẩm đúng cách và tránh ăn đồ sống hoặc thực phẩm không rõ nguồn gốc để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Quản lý căng thẳng và ngủ đủ giấc: Giảm stress và đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm giúp duy trì sức khỏe tiêu hóa. Thực hiện các hoạt động thư giãn như thiền hoặc đi bộ để cải thiện tinh thần.
• Khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiêu hóa. Tuân thủ đúng chỉ định điều trị nếu đã được bác sĩ chẩn đoán bệnh.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến cáo, việc nhận biết sớm các triệu chứng tiêu hóa và thay đổi lối sống hợp lý là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe đường ruột. Chủ động phòng ngừa là chìa khóa giúp bạn sống khỏe mạnh và tránh xa các bệnh lý phức tạp liên quan đến hệ tiêu hóa.