Những con đường lây nhiễm virus HPV và cách phòng ngừa hiệu quả

Bài viết sau đây chuyên gia y khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, con đường lây nhiễm, mức độ nguy hiểm và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả virus HPV.

Virus HPV là gì? Một số đặc điểm bạn cần biết

HPV là virus có thể tấn công vào da và niêm mạc người. Cho đến nay, giới khoa học đã phát hiện hơn 100 chủng HPV, được phân thành hai nhóm chính:

• HPV nguy cơ thấp: Thường gây ra mụn cóc sinh dục, không dẫn đến ung thư.
• HPV nguy cơ cao: Có thể làm biến đổi tế bào, dẫn tới các loại ung thư nếu không được kiểm soát kịp thời.

Đáng chú ý, sau khi xâm nhập vào cơ thể, HPV có thể âm thầm tồn tại và phát triển mà không gây triệu chứng. Đây chính là lý do tại sao nhiều người nhiễm virus nhưng không hề hay biết cho đến khi xuất hiện biến chứng nghiêm trọng.

HPV lây qua đường nào? Những con đường dễ bị bỏ qua

Hiểu rõ các con đường lây nhiễm là nền tảng quan trọng để phòng ngừa hiệu quả. HPV có thể lây truyền qua các hình thức sau:

• Quan hệ tình dục – con đường phổ biến nhất: Đây là hình thức lây nhiễm chủ yếu của HPV. Virus có thể truyền qua tiếp xúc trực tiếp vùng sinh dục, hậu môn, miệng – kể cả khi không có dấu hiệu rõ ràng trên cơ thể người bệnh. Vì thế, nhiều người mắc HPV nhưng không biểu hiện triệu chứng và vô tình trở thành nguồn lây cho người khác.
• Tiếp xúc da – con đường ít ai ngờ tới: HPV cũng có thể lây nhiễm khi vùng da bị trầy xước của người bình thường tiếp xúc với vùng da tổn thương của người mang virus. Điều này lý giải tại sao việc ôm hôn, vuốt ve thân mật hay chạm vào vùng da nhạy cảm cũng có thể dẫn đến nguy cơ lây nhiễm, dù ít gặp hơn so với đường tình dục.
• Sử dụng chung vật dụng cá nhân: Dù tỷ lệ thấp, virus HPV vẫn có thể lây truyền qua việc dùng chung khăn tắm, đồ lót, dao cạo,... Đặc biệt, nếu những vật dụng này tiếp xúc với vùng da có tổn thương hoặc dịch tiết chứa virus.
• Các yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm: Có nhiều bạn tình. Hệ miễn dịch suy yếu. Không sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ. Tiếp xúc với máu, dịch tiết hoặc vết thương hở của người nhiễm HPV.

HPV không chỉ lây truyền qua đường tình dục như nhiều người lầm tưởng, mà còn có thể lây qua tiếp xúc da và vật dụng cá nhân. Việc hiểu đúng và đầy đủ về các con đường lây nhiễm sẽ giúp mỗi cá nhân nâng cao ý thức phòng ngừa, từ đó góp phần bảo vệ sức khỏe cho bản thân, bạn tình và cộng đồng xung quanh.

Biện pháp phòng ngừa lây nhiễm HPV – Chủ động để bảo vệ sức khỏe lâu dài

Virus HPV có thể âm thầm lây lan và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời. Tuy nhiên, với những biện pháp phòng ngừa khoa học và chủ động, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cũng như bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài. Dưới đây là những khuyến nghị quan trọng từ chuyên gia:

• Tiêm vắc xin HPV – Hàng rào bảo vệ đầu tiên: Tiêm vắc xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, được khuyến nghị thực hiện ở độ tuổi 9–14, trước khi có quan hệ tình dục. Hiện tại, Việt Nam sử dụng hai loại vắc xin: Gardasil 4: Bảo vệ 4 chủng (6, 11, 16, 18). Gardasil 9: Bảo vệ đến 9 chủng HPV nguy hiểm. Việc tiêm đúng độ tuổi sẽ giúp cơ thể tạo kháng thể mạnh mẽ, giảm thiểu tối đa nguy cơ lây nhiễm cũng như các biến chứng về sau.
• Quan hệ tình dục an toàn và chung thủy: Giữ mối quan hệ một vợ một chồng và trung thực về tiền sử bệnh lý tình dục là biện pháp giúp giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm. Tuy nhiên, chỉ quan hệ với một người không hoàn toàn loại bỏ rủi ro nếu người đó từng nhiễm virus.
• Giáo dục giới tính từ sớm: Trang bị kiến thức về tình dục an toàn, cách phòng tránh bệnh lây qua đường tình dục (STDs) và sự nguy hiểm của HPV sẽ giúp thanh thiếu niên có thái độ sống lành mạnh hơn. Trẻ được giáo dục tốt sẽ biết từ chối các hành vi tình dục rủi ro và chủ động bảo vệ bản thân.

Xem thêm: Những tai biến sản khoa nguy hiểm mẹ bầu cần biết

• Sử dụng bao cao su đúng cách: Dù không bảo vệ tuyệt đối, bao cao su vẫn giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV nếu sử dụng đúng cách và thường xuyên.
• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Giữ gìn vệ sinh vùng kín, thay đồ lót hằng ngày, rửa tay sau khi đi vệ sinh và không dùng chung vật dụng cá nhân là những thói quen đơn giản nhưng hữu ích.
• Tăng cường miễn dịch bằng chế độ sống khoa học: Ăn uống đầy đủ vitamin C, E, chất xơ, rau củ quả. Hạn chế đường, đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn. Vận động mỗi ngày và tránh stress để duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh.
• Khám sức khỏe và sàng lọc HPV định kỳ: Phụ nữ nên thực hiện xét nghiệm Pap smear và HPV DNA định kỳ để phát hiện sớm các bất thường ở cổ tử cung. Nam giới có quan hệ tình dục đồng giới hoặc có nguy cơ cao cũng nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa lưu ý virus HPV có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau, không chỉ qua quan hệ tình dục. Do đó, việc chủ động tiêm vắc xin, giữ lối sống lành mạnh, và kiểm tra sức khỏe định kỳ là những bước quan trọng để phòng ngừa lây nhiễm. Bằng việc hiểu rõ con đường lây nhiễm và thực hiện các biện pháp phòng tránh hợp lý, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát nguy cơ và bảo vệ sức khỏe cho bản thân cũng như những người xung quanh.