Những điều phụ huynh cần biết về viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ em

Dưới đây bác sĩ chuyên khoa tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ chia sẻ những thông tin cơ bản về viêm tiểu phế quản cấp mà phụ huynh cần nắm rõ để có thể nhận diện và chăm sóc trẻ một cách hiệu quả.

Viêm tiểu phế quản cấp là gì?

Viêm tiểu phế quản cấp là tình trạng viêm nhiễm cấp tính xảy ra ở các tiểu phế quản – những ống dẫn khí nhỏ trong phổi có đường kính dưới 2 mm. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ dưới 24 tháng tuổi, phổ biến nhất từ 3 đến 6 tháng tuổi. Các loại virus như RSV (Virus hợp bào hô hấp), cúm A, Adenovirus và Rhinovirus là những tác nhân chủ yếu gây bệnh. Sau khi virus xâm nhập cơ thể, chúng gây sưng tấy tiểu phế quản, khiến không khí lưu thông khó khăn, dẫn đến ho, khó thở và khò khè.

Hầu hết trẻ mắc viêm tiểu phế quản cấp có thể hồi phục sau vài ngày, nhưng một số trường hợp có thể chuyển biến nặng, gây suy hô hấp và nguy cơ tử vong. Những đối tượng dễ bị biến chứng bao gồm:

• Trẻ sinh non, trẻ nhẹ cân (<2500g), hoặc bị suy hô hấp sơ sinh.
• Trẻ dưới 3 tháng tuổi có hệ miễn dịch yếu.
• Trẻ mắc các bệnh lý bẩm sinh như tim, xơ nang phổi, loạn sản phế quản, hoặc bệnh lý thần kinh.
• Trẻ suy giảm miễn dịch và suy dinh dưỡng nặng.

Mặc dù bệnh có thể tự khỏi sau vài ngày, nhưng trong một số trường hợp, viêm tiểu phế quản cấp có thể tiến triển nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của trẻ.

Cách chẩn đoán viêm tiểu phế quản cấp

Để xác định chính xác viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ, bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cần thiết.:

• Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ thu thập thông tin về môi trường sống của trẻ, thói quen sinh hoạt, như có tiếp xúc với khói thuốc hay không, có người trong nhà bị bệnh không, v.v.
• Triệu chứng lâm sàng: Trẻ thường có triệu chứng như ho kéo dài, sốt, nghẹt mũi, thở khò khè, và bỏ bú trong những ngày đầu.
• Khám thực thể: Trẻ có thể biểu hiện thở khò khè, co lõm ngực, và phập phồng cánh mũi. Khi nghe phổi, bác sĩ sẽ nghe thấy tiếng ran ngáy, ran rít.
• Xét nghiệm: Bao gồm xét nghiệm máu, chụp X-quang phổi và khí máu động mạch để đánh giá tình trạng của trẻ.

Việc chẩn đoán kịp thời và chính xác sẽ giúp các bậc phụ huynh có thể chăm sóc và điều trị trẻ hiệu quả, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Phương pháp điều trị viêm tiểu phế quản cấp

Có hai phương pháp điều trị chính cho bệnh viêm tiểu phế quản cấp:

Điều trị ngoại trú: Với những trường hợp nhẹ, không có biến chứng và không có yếu tố nguy cơ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và hướng dẫn chăm sóc tại nhà:

• Dùng thuốc hạ sốt Paracetamol (10-15mg/kg, mỗi lần cách nhau 4-6 giờ).
• Sử dụng thuốc giảm ho theo chỉ định của bác sĩ.
• Vệ sinh mũi thường xuyên để thông thoáng đường thở.
• Cho trẻ bú nhiều bữa nhỏ và uống đủ nước.
• Tái khám sau 1-2 ngày. Nếu tình trạng xấu đi, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.

Điều trị nội trú: Đối với những trẻ có triệu chứng nặng, đặc biệt là trẻ dưới 3 tháng tuổi, cần nhập viện để điều trị:

• Điều trị hỗ trợ: Cung cấp hỗ trợ hô hấp như nằm gối đầu cao, hút đờm, thở máy nếu cần, và dùng thuốc giãn phế quản. Dung dịch nước muối ưu trương 3% có thể được chỉ định để nhỏ mũi.
• Cung cấp dinh dưỡng: Trẻ cần ăn nhiều bữa nhỏ, tăng số lần bú. Nếu trẻ không ăn đủ, bác sĩ có thể chỉ định đặt ống thông dạ dày.
• Điều trị biến chứng: Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng nặng, bác sĩ sẽ cho dùng kháng sinh.

Trong quá trình điều trị, trẻ cần được theo dõi sát sao về các chỉ số sức khỏe như thân nhiệt, mạch, nhịp thở, và đặc biệt là SpO2.

Xem thêm: Bệnh do liên cầu gây ra ở trẻ em và cách phòng ngừa

Cách phòng ngừa viêm tiểu phế quản cấp

Theo chuyên gia ngành điều dưỡng việc phòng ngừa viêm tiểu phế quản cấp là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ, đặc biệt là những trẻ có nguy cơ cao mắc bệnh. Phụ huynh có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Giữ cho môi trường sống của trẻ luôn sạch sẽ và thoáng mát, tránh tiếp xúc với khói thuốc.
• Không cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh đường hô hấp.
• Rửa tay sạch sẽ trước khi chăm sóc trẻ.
• Đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ và cho trẻ tiêm chủng đầy đủ.

Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả, phụ huynh có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cho trẻ và đảm bảo trẻ có một môi trường sống an toàn, lành mạnh.