Ong đốt là tình huống thường gặp, nhất là vào mùa hè khi ong hoạt động mạnh. Việc xử lý đúng cách ngay sau khi bị đốt giúp giảm đau, hạn chế sưng viêm và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Ong đốt là tình huống thường gặp, nhất là vào mùa hè khi ong hoạt động mạnh. Việc xử lý đúng cách ngay sau khi bị đốt giúp giảm đau, hạn chế sưng viêm và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Ong thường đốt người khi cảm thấy bị đe dọa. Khi đó, ong sẽ tiêm vào da nọc độc chứa hỗn hợp enzyme, protein và độc tố gây đau, sưng và viêm. Biểu hiện ban đầu của người bị ong đốt là cảm giác đau nhói như kim châm, vùng da xung quanh vết đốt đỏ lên, sưng và nóng rát. Một số người còn bị ngứa, nổi mẩn hoặc phát ban nhẹ. Tuy nhiên, với các loại ong có nọc độc mạnh như ong vò vẽ, ong đất hay ong bắp cày, vết thương có thể sưng to, đau dữ dội, thậm chí lan rộng ra khắp chi. Ở người có cơ địa nhạy cảm, nọc ong có thể gây dị ứng nghiêm trọng như sưng môi, mí mắt, khó thở, buồn nôn, chóng mặt hoặc sốc phản vệ, cần được cấp cứu ngay lập tức.
Khi bị ong đốt, việc đầu tiên là nhanh chóng rời khỏi khu vực có ong, vì ong có thể tấn công theo đàn. Sau đó, bạn cần kiểm tra xem vùng da bị đốt có còn ngòi ong hay không. Nếu còn, hãy dùng nhíp sạch nhẹ nhàng gắp ngòi ra theo hướng nghiêng, tránh bóp mạnh vì có thể khiến nọc lan sâu hơn vào da. Tiếp theo, rửa sạch vết đốt bằng nước và xà phòng để loại bỏ nọc độc. Có thể chườm lạnh bằng khăn hoặc túi đá bọc vải trong khoảng 10–15 phút giúp giảm sưng đau. Nếu cảm thấy đau rát nhiều, có thể uống thuốc giảm đau nhẹ theo hướng dẫn của bác sĩ. Một số mẹo dân gian như bôi giấm táo, mật ong, nha đam hoặc baking soda cũng giúp trung hòa độc tố nhẹ, làm dịu vết thương nhanh hơn. Tuy nhiên, tuyệt đối không tự ý bôi thuốc lạ lên da khi chưa có chỉ định, tránh gây kích ứng hoặc nhiễm trùng nặng.
Phần lớn vết ong đốt có thể tự khỏi sau 1–3 ngày, nhưng cần đặc biệt lưu ý nếu cơ thể xuất hiện các triệu chứng nặng như khó thở, tức ngực, mạch nhanh, sưng lan ra mặt hoặc cổ, buồn nôn, chóng mặt, toát mồ hôi, tụt huyết áp. Đây có thể là dấu hiệu sốc phản vệ, cần đến bệnh viện ngay để được tiêm adrenaline và theo dõi y tế. Ngoài ra, người bị đốt ở vùng đầu, cổ, miệng hoặc người có bệnh lý nền như tim mạch, hen suyễn, tiểu đường nên đi khám sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.
Để phòng tránh bị ong đốt, bạn nên hạn chế đến gần tổ ong hoặc khu vực nhiều hoa vào thời điểm ong hoạt động mạnh. Khi đi rừng hoặc dã ngoại, hãy mặc quần áo dài tay, sáng màu, tránh các loại nước hoa, dầu gội có mùi ngọt dễ thu hút ong. Nếu ong bay đến gần, không nên vung tay đuổi mà hãy giữ bình tĩnh, di chuyển chậm rãi ra xa. Khi phát hiện tổ ong gần nhà, tuyệt đối không tự ý phá tổ mà nên liên hệ với cơ quan chuyên môn xử lý an toàn. Ngoài ra, nên hướng dẫn trẻ em cách nhận biết ong, không chọc phá tổ ong để tránh bị đốt.
Sau khi bị ong đốt, cần chăm sóc vết thương đúng cách để tránh nhiễm trùng. Không gãi hoặc chà xát vùng da bị đốt, nên uống nhiều nước để giúp cơ thể đào thải độc tố nhanh hơn. Nếu vết thương sưng to, có mủ hoặc kèm theo sốt, hãy đến gặp bác sĩ để được chỉ định thuốc kháng sinh hoặc kháng viêm phù hợp. Người có cơ địa dị ứng nên mang theo thuốc chống dị ứng khi đi xa hoặc du lịch để phòng trường hợp xấu.
Ong đốt tuy thường gặp nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách. Việc nắm vững các bước sơ cứu, cách chăm sóc và phòng ngừa là rất cần thiết để bảo vệ bản thân và người xung quanh. Với những ai yêu thích lĩnh vực y tế và muốn hiểu sâu hơn về phản ứng dị ứng, cơ chế của nọc độc, cách sử dụng thuốc và kỹ năng sơ cứu, có thể tham khảo chương trình đào tạo của Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, nơi cung cấp kiến thức y học thực tiễn giúp người học tự tin ứng dụng trong đời sống. Bên cạnh đó, Cao đẳng Điều Dưỡng cũng là lựa chọn phù hợp cho những ai mong muốn học cách chăm sóc, cấp cứu và hướng dẫn cộng đồng xử lý an toàn khi gặp các tai nạn nhỏ như ong đốt hay côn trùng cắn, góp phần nâng cao nhận thức sức khỏe cộng đồng.