Hướng dẫn quy trình cầm máu và băng bó vết thương

Nguyên nhân và triệu chứng

Trong cuộc sống hàng ngày, chảy máu là một tình huống thường gặp, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Chảy máu xảy ra khi máu thoát ra khỏi các mạch máu, bao gồm động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Chảy máu thường xuất phát từ các vật sắc nhọn như dao, kéo hoặc do vật tỳ đè.

Bác sĩ giảng viên công tác tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ có hai loại chảy máu chính:

• Chảy máu ngoài: Loại này có thể thấy máu chảy ra bên ngoài cơ thể, ví dụ như vết cắt ngoài da, gãy xương hở, vv.
• Chảy máu trong: Loại này xảy ra khi máu chảy bên trong cơ thể, và thường khó phát hiện ở giai đoạn đầu. Nguyên nhân thường do các vật thể tỳ đè, như va đập hoặc ngã, gây chảy máu nội tạng như chảy máu não hoặc chảy máu trong ổ bụng. Để phát hiện chảy máu trong, cần theo dõi sát mạch, huyết áp, nhiệt độ, nhịp thở của bệnh nhân và có thể cần đến chẩn đoán hình ảnh như siêu âm hoặc chiếu chụp.

Hướng dẫn quy trình cầm máu

Quy trình thực hiện xử trí chảy máu ngoài:

• Gọi xe cấp cứu hoặc yêu cầu sự trợ giúp của đội cấp cứu nếu cần thiết.
• Rửa tay và đeo găng tay bảo hộ nếu có.
• Tiến hành bộc lộ vết thương và loại bỏ các dị vật ở mặt ngoài vết thương. Không cố gắng loại bỏ các dị vật đâm sâu vào vết thương.
• Cầm máu bằng cách áp băng trực tiếp lên vết thương, sử dụng băng vải sạch. Nếu không thể áp băng trực tiếp, hãy băng ép xung quanh vết thương.
• Nâng cao vùng bị thương cao hơn mức tim (nếu không có gãy xương đi kèm). Đặt nạn nhân ở tư thế thoải mái và đảm bảo rằng đầu nằm thấp hơn cơ thể.
• Sử dụng băng cuộn băng ép lên vết thương để cầm máu (có thể sử dụng một mảnh vải vô trùng đệm giữa).
• Đối với các vết thương có dị vật đâm sâu, hãy băng ép xung quanh dị vật để cố định vết thương.
• Nếu vết thương vẫn tiếp tục chảy máu, không nên đặt thêm gạc đệm giữa vết thương và băng. Đánh giá lại tình trạng và đặt một miếng đệm mới ở vị trí cần thiết để cầm máu.
• Tiếp tục theo dõi đường thở và hô hấp của nạn nhân, đồng thời chặt chẽ theo dõi các dấu hiệu của sốc.

Quy trình thực hiện xử trí chảy máu trong:

• Gọi ngay xe cấp cứu hoặc yêu cầu sự trợ giúp y tế.
• Đặt nạn nhân ở tư thế nghỉ hoàn toàn với chân cao (nếu bệnh nhân tỉnh táo, nằm ngửa; nếu bệnh nhân mất ý thức, nằm nghiêng).
• Nới lỏng quần áo xung quanh cổ, ngực và hông của nạn nhân.
• Cố gắng ủ ấm nếu cần thiết và trấn an nạn nhân.
• Chăm sóc các thương tích khác và tránh gây tổn thương thứ phát.
• Theo dõi nạn nhân, ghi chép các chỉ số nhịp thở, mạch (xem đều hay không đều) và báo cáo cho nhân viên y tế.
• Trong thời gian chờ đợi xe cấp cứu, không cho nạn nhân ăn hoặc uống bất kỳ thứ gì.

Quy trình băng bó vết thương

Điều dưỡng viên Cao đẳng Điều dưỡng chia sẻ băng bó vết thương gồm hai kỹ thuật chính là băng che vết thương và băng ép vết thương.

Băng che vết thương: Có tác dụng cầm máu, bảo vệ vết thương, ngăn ngừa nhiễm trùng và các tổn thương thứ phát. Các bước xử trí:

• Rửa tay trước và sau khi băng và đeo găng bảo hộ nếu có.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với vết thương và không nói chuyện, hắt hơi hoặc ho hướng vào vết thương.
• Rửa sạch và sát khuẩn vết thương bằng dung dịch sát khuẩn trước khi băng. Không nên cố gắng làm sạch các vết thương lớn cần can thiệp y tế.
• Băng phủ kín trực tiếp lên vết thương bằng loại băng vô trùng (nếu có) hoặc mảnh vải sạch đủ rộng để che bên ngoài vết thương ít nhất 2 cm.

Băng ép vết thương: Băng ép vết thương bằng cách quấn các vòng băng để tạo áp lực trực tiếp lên vết thương, từ đó cầm máu và bảo vệ vết thương đồng thời giúp cố định các nẹp, chi hoặc khớp, giảm sưng và phù nề. Các bước xử trí:

• Băng ép vết thương ở tư thế thoải mái và đặt thêm đệm nếu băng qua vùng nền xương.
• Nâng đỡ chi bị thương, băng kín và chặt vừa phải, nhưng không quá chặt để tránh hạn chế tuần hoàn.
• Luôn luôn kiểm tra tuần hoàn ở phần chi sau khi băng ép để tránh băng quá chặt.

Dấu hiệu băng quá chặt ở phần chi:

• Xanh tím ở ngón tay hoặc ngón chân.
• Chân hoặc tay có màu xanh và lạnh.
• Cảm giác ngứa, kích thích hoặc mất cảm giác ở chân hoặc tay.
• Không thể cử động ngón tay hoặc ngón chân.

Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn lưu ý chảy máu có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau và cần được xử lý cẩn thận để ngăn ngừa các nguy cơ suy tuần hoàn, sốc, nhiễm trùng và tổn thương. Khi nghi ngờ có chảy máu, việc cầm máu và băng bó vết thương đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo sự an toàn cho nạn nhân.