Khi cần điều trị các triệu chứng dị ứng, thuốc kháng histamin thường được xem xét là lựa chọn đầu tiên. Tuy vậy, cơ chế hoạt động của nhóm thuốc này là gì và làm thế nào để sử dụng chúng một cách hợp lý?
Các thuốc kháng histamin được thiết kế để đối kháng với histamin tại các thụ thể tương ứng
Bài thuốc này hãy cùng các dược sĩ bác sĩ tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu về lưu ý chỉ định sử dụng thuốc kháng Histamin H1 tại nhà thuốc.
Các loại thuốc kháng histamin
Histamin là một chất trung gian chủ chốt trong quá trình phản ứng dị ứng của cơ thể. Nó tác động thông qua hai loại thụ thể chính là histamin H1 và H2, có mặt trên nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể như cơ trơn hô hấp, mạch máu, và các bạch cầu. Khi cơ thể tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, histamin được giải phóng và tác động lên thụ thể H1 gây ra các triệu chứng dị ứng như phù nề, viêm, ngứa, phát ban, và co thắt khí quản. Trong khi đó, khi histamin tác động lên thụ thể H2, nó gây ra tăng tiết acid dịch vị, và nếu tiết acid này quá mức có thể dẫn đến viêm loét dạ dày.
Các thuốc kháng histamin là nhóm thuốc được thiết kế để đối kháng với histamin tại các thụ thể tương ứng. Tùy thuộc vào việc đối kháng diễn ra trên thụ thể H1 hoặc H2, chúng được phân loại thành hai loại: thuốc kháng histamin H1 và thuốc kháng histamin H2. Trong quá trình điều trị dị ứng, thuốc kháng histamin H1 thường được ưu tiên và coi là an toàn nhất, trong khi thuốc kháng histamin H2 thường được sử dụng để giảm tiết acid dịch vị và điều trị viêm loét dạ dày.
Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1
Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 gồm các thuốc như:
Chlorpheniramin (Biệt dược của Uspharma) và Dexchlorpheniramin (Vacopola): Dùng để giảm chảy dịch mũi và cảm giác ngứa, thích hợp cho trẻ em. Tuy nhiên, cần lưu ý có thể gây khô môi, miệng và bí tiểu, cũng như ngất ngưởi kéo dài.
Diphenhyradmin (Nautamin) và Dimehydrinat (Biệt dược của APO-Dimehydrinat): Dùng trong trường hợp say tàu xe, Nautamin có thể chỉ định cho người say tàu xe.
Cyproheptadin (Peritol): Thường được sử dụng để giải quyết tình trạng biếng ăn hoặc mất sự ngon miệng, tuy nhiên không nên sử dụng lâu dài.
Scopolamin (Ariel TDDS): Dùng dưới dạng miếng dán để giảm triệu chứng say tàu xe. Tuy nhiên, cần cẩn thận vì có thể gây ra nhiều tác dụng phụ.
Alimemazin (Theralen): Thường được chỉ định trong trường hợp ho khan, ho do kích ứng hoặc viêm mũi, đặc biệt phù hợp cho trẻ em.
Cinnarizin (Stugeron): Sử dụng để giảm các triệu chứng rối loạn tiền đình, đau đầu nửa, và chóng mặt.
Ebastin: Phù hợp trong trường hợp viêm mũi, dị ứng, và mề đay.
Flunarizin (Sibelium): Dùng để giảm đau đầu nửa, chóng mặt và rối loạn tiền đình.
Hydroxyzin (Atarax 25mg): Sử dụng để kiểm soát buồn nôn và cảm giác ngứa.
Đây là các kháng histamin cổ điển, ra đời từ những năm 1930. Thời gian thuốc tác dụng ngắn nên người dùng phải dùng thuốc nhiều lần trong ngày.
Thuốc kháng histamin H1 thế hệ 1 có tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương như gây buồn ngủ, mất tập trung, chóng mặt, do vậy không nên sử dụng khi đang lái tàu xe, làm việc trên cao, vận hành máy móc hoặc những công việc cần sự tỉnh táo. Các thuốc thế hệ 1 còn có phụ gây khô môi, táo bón, nhịp tim nhanh, bí tiểu khi dùng lâu dài.
Dược sĩ Cao đẳng Dược TPHCM cho biết thuốc kháng histamin H1 thế hệ 2 ít tác dụng phụ gây buồn ngủ hơn thuốc thế hệ 1 nên được sử dụng rộng rãi hơn trong điều trị. Sử dụng trong trường hợp viêm mũi dị ứng, ngứa da, và mề đay.
Cần thận trọng khi sử dụng cho trẻ nhỏ dưới 6 tuổi. Riêng dạng siro như Aerius có thể được chỉ định cho trẻ nhỏ. Dạng viên như Cetirizin, Levocetirizin, Loratadin cần xem xét cho người say tàu xe.
Việc lạm dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tự kê đơn thuốc đang gây lo ngại. Nhiều người tin vào “đơn thuốc AI” mà không khám bác sĩ, dễ dẫn đến sai thuốc, sai bệnh và nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe.
Gan nhiễm mỡ không do rượu là một trong những bệnh lý gan phổ biến nhất hiện nay, có thể tiến triển âm thầm nhưng để lại hậu quả nghiêm trọng như xơ gan hay ung thư gan. Bệnh không chỉ xuất hiện ở người béo phì mà còn ở những người gầy, ít vận động hoặc có rối loạn chuyển hóa.
Táo bón phổ biến ở mọi lứa tuổi. Việc chọn đúng thuốc nhuận tràng giúp cải thiện triệu chứng, ngăn tác dụng phụ và tránh lệ thuộc, đảm bảo hiệu quả điều trị an toàn cho cả trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người cao tuổi.
Vitamin K là dưỡng chất thiết yếu giúp duy trì quá trình đông máu, bảo vệ tim mạch và tăng cường sức khỏe xương khớp. Việc hiểu rõ vai trò cùng cách bổ sung đúng liều lượng sẽ giúp bạn chủ động chăm sóc cơ thể hiệu quả hơn mỗi ngày.
