Nhận biết sớm dấu hiệu tụt huyết áp ở người trẻ và cách xử trí an toàn

Bài viết dưới đây chuyên gia y khoa Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, mức độ nguy hiểm và cách xử trí hiệu quả tình trạng tụt huyết áp ở người trẻ.

Thế nào là tụt huyết áp ở người trẻ?

Huyết áp là lực tác động của máu lên thành động mạch khi tim co bóp và giãn nở. Ở người trưởng thành trẻ tuổi, chỉ số huyết áp bình thường là khoảng 110/70 mmHg. Khi huyết áp tâm thu dưới 85 mmHg hoặc huyết áp tâm trương dưới 60 mmHg, được xác định là tụt huyết áp.

Mặc dù có thể xảy ra tạm thời hoặc thoáng qua, tụt huyết áp nếu lặp đi lặp lại mà không kiểm soát có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tim mạch – thần kinh của người trẻ.

Các dạng tụt huyết áp thường gặp ở người trẻ

Tụt huyết áp không chỉ là một chỉ số, mà còn là biểu hiện của nhiều cơ chế sinh lý khác nhau. Dưới đây là ba dạng tụt huyết áp phổ biến ở người trẻ:

• Tụt huyết áp trung gian thần kinh: Đây là dạng tụt huyết áp xảy ra đột ngột do rối loạn phản xạ thần kinh tự chủ – thường gặp khi đứng lâu, căng thẳng quá mức, tiếp xúc môi trường nóng nực... Khi đó, các mạch máu bị giãn quá mức, giảm lượng máu quay về tim, làm huyết áp tụt. Triệu chứng: Mờ mắt, buồn nôn, chóng mặt, vã mồ hôi, có thể ngất xỉu.
• Tụt huyết áp tư thế đứng: Khi thay đổi tư thế từ nằm/ngồi sang đứng đột ngột, cơ thể chưa kịp điều chỉnh máu dồn xuống chi dưới gây thiếu máu lên não. Triệu chứng: Hoa mắt, mất thăng bằng, choáng váng, có thể ngã hoặc ngất.
• Tụt huyết áp nặng: Tình trạng nguy hiểm thường gặp trong sốc phản vệ, nhiễm trùng huyết, nhồi máu cơ tim... Có thể đe dọa đến tính mạng nếu không xử trí kịp thời. Triệu chứng: Chóng mặt nghiêm trọng, da tái lạnh, mồ hôi lạnh, nhịp tim nhanh, hôn mê.

Nhìn chung, mỗi dạng tụt huyết áp ở người trẻ đều có cơ chế gây bệnh và mức độ nguy hiểm khác nhau, tuy nhiên điểm chung là đều ảnh hưởng đến chất lượng sống nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Việc nhận biết đúng dạng tụt huyết áp sẽ giúp người bệnh lựa chọn giải pháp can thiệp phù hợp và hiệu quả hơn.

Dấu hiệu cảnh báo tụt huyết áp ở người trẻ

Tụt huyết áp ở người trẻ thường biểu hiện bằng nhiều triệu chứng đa dạng, dễ bị nhầm lẫn với tình trạng mệt mỏi thông thường. Tuy nhiên, việc nhận diện sớm là chìa khóa quan trọng giúp can thiệp kịp thời và tránh những biến chứng nguy hiểm. Một số dấu hiệu cảnh báo phổ biến bao gồm:

• Chóng mặt, choáng váng, đặc biệt vào buổi sáng khi vừa thức dậy.
• Mệt mỏi kéo dài, cơ thể uể oải, thiếu sức sống dù đã nghỉ ngơi đầy đủ.
• Buồn nôn hoặc nôn khan, kèm cảm giác tức ngực nhẹ.
• Khó tập trung, suy giảm trí nhớ tạm thời, ảnh hưởng đến học tập và làm việc.
• Đau đầu âm ỉ hoặc kéo dài, nhất là ở vùng trán hoặc đỉnh đầu.
• Tim đập nhanh bất thường, cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực không rõ nguyên nhân.
• Da tái nhợt, vã mồ hôi lạnh, đặc biệt ở lòng bàn tay, bàn chân.
• Ngất xỉu thoáng qua, thường xảy ra khi thay đổi tư thế đột ngột hoặc đứng lâu.

Nếu các biểu hiện trên xuất hiện thường xuyên, người bệnh không nên chủ quan. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo hệ tim mạch và thần kinh đang hoạt động kém hiệu quả, cần được theo dõi và xử lý đúng cách để tránh rủi ro lâu dài cho sức khỏe.

Cách xử trí khi người trẻ bị tụt huyết áp

Việc xử trí kịp thời khi xuất hiện các dấu hiệu tụt huyết áp không chỉ giúp cải thiện triệu chứng trước mắt mà còn ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng về sau.

Biện pháp chăm sóc tại nhà: Đối với các trường hợp tụt huyết áp nhẹ đến trung bình, người bệnh có thể chủ động thực hiện một số thao tác sơ cứu đơn giản tại nhà như sau:

• Ngưng ngay mọi hoạt động, nằm nghỉ ở nơi thoáng khí, kê chân cao hơn tim để tăng lượng máu trở về não.
• Nới lỏng quần áo bó chặt, đặc biệt ở vùng bụng và ngực, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn.
• Uống ngay một cốc nước ấm, nước đường, trà gừng, nước điện giải hoặc sữa ấm để hỗ trợ tăng thể tích tuần hoàn và cải thiện huyết áp tức thời.
• Tuyệt đối không thay đổi tư thế đột ngột; sau khi triệu chứng cải thiện, cần đứng dậy từ từ, tránh đứng quá nhanh có thể gây chóng mặt hoặc ngất.
• Theo dõi huyết áp đều đặn, ít nhất 2 lần/ngày – vào buổi sáng sau khi thức dậy và buổi tối trước khi đi ngủ – để đánh giá mức độ ổn định huyết áp trong vài ngày liên tiếp.

Xem thêm: Cảnh giác với chứng đau nửa mặt do tổn thương dây thần kinh V

Trong trường hợp các triệu chứng tụt huyết áp không thuyên giảm dù đã chăm sóc tại nhà hoặc tái diễn nhiều lần trong thời gian ngắn, người bệnh cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán nguyên nhân cụ thể. Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu như:

• Xét nghiệm máu: Đánh giá điện giải, chức năng nội tiết, thận, gan
• Điện tâm đồ (ECG): Kiểm tra rối loạn nhịp tim hoặc thiếu máu cơ tim
• Siêu âm tim hoặc đo Holter huyết áp 24 giờ: Giúp theo dõi hoạt động tim mạch và mức độ biến động huyết áp liên tục

Sau khi xác định nguyên nhân, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp như:

• Dùng thuốc nâng huyết áp hoặc ổn định nhịp tim
• Bổ sung vi chất thiết yếu (sắt, vitamin nhóm B, khoáng chất)
• Điều trị bệnh lý nền nếu có (rối loạn nội tiết, tim mạch...)

Tụt huyết áp ở người trẻ không phải là vấn đề hiếm gặp trong xã hội hiện đại. Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến nghị việc nhận diện sớm các dấu hiệu bất thường và chủ động xử lý kịp thời không chỉ giúp phòng tránh các biến chứng nguy hiểm mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài. Nếu tình trạng lặp lại thường xuyên, đừng chủ quan – hãy tìm đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để có hướng điều trị chính xác và an toàn nhất.