Viêm ruột thừa hoại tử là tình trạng cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không xử lý kịp thời. Nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị giúp phòng ngừa biến chứng nặng.
Viêm ruột thừa hoại tử là tình trạng cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không xử lý kịp thời. Nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị giúp phòng ngừa biến chứng nặng.
Viêm ruột thừa hoại tử là giai đoạn nặng của viêm ruột thừa, xảy ra khi ruột thừa bị tắc nghẽn lâu ngày, mất máu nuôi và bị hoại tử. Lúc này, vi khuẩn trong ruột thừa phát triển mạnh, có thể gây viêm phúc mạc, áp xe ruột thừa hoặc nhiễm trùng toàn thân, đe dọa tính mạng bệnh nhân nếu không được can thiệp y tế kịp thời. Đây là một cấp cứu thường gặp trong ngoại khoa, đặc biệt ở những người trẻ tuổi và người trung niên.
Nguyên nhân chính là tắc nghẽn lòng ruột thừa, thường do sỏi phân, khối u, giun hoặc chất nhầy tích tụ. Tắc nghẽn khiến áp lực trong ruột thừa tăng cao, tuần hoàn máu bị giảm, dẫn đến hoại tử niêm mạc. Ngoài ra, vi khuẩn đường ruột phát triển quá mức cũng góp phần làm ruột thừa viêm nặng hơn. Một số yếu tố nguy cơ khác bao gồm chế độ ăn ít chất xơ, táo bón mạn tính hoặc tiền sử viêm ruột thừa trước đó.
Triệu chứng thường xuất hiện đột ngột, gồm đau bụng dữ dội, bắt đầu quanh rốn rồi lan xuống hố chậu phải, đau tăng khi di chuyển, ho hoặc hắt hơi. Bệnh nhân thường kèm theo sốt cao, nôn ói, chán ăn, mệt mỏi và thậm chí có dấu hiệu sốc khi tình trạng nhiễm trùng lan rộng. Khi sờ bụng, cơ vùng hố chậu phải co cứng, đau nhói. Nếu hoại tử tiến triển, ruột thừa có thể vỡ, gây viêm phúc mạc toàn ổ bụng với triệu chứng bụng cứng, chướng, đau toàn bụng, tim đập nhanh và huyết áp hạ.
Bác sĩ chẩn đoán dựa vào lâm sàng và cận lâm sàng, bao gồm khám bụng, xét nghiệm máu (tăng bạch cầu, CRP) và hình ảnh học như siêu âm, CT bụng. Xét nghiệm này giúp xác định tình trạng viêm, vị trí và mức độ tổn thương của ruột thừa, phân biệt với các bệnh lý khác như viêm bàng quang, viêm dạ dày hay viêm túi mật.
Điều trị viêm ruột thừa hoại tử chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa (appendectomy) khẩn cấp. Phẫu thuật có thể thực hiện bằng mổ nội soi hoặc mổ mở tùy tình trạng bệnh và kinh nghiệm bác sĩ. Trước và sau phẫu thuật, bệnh nhân được truyền dịch, dùng kháng sinh và thuốc giảm đau để kiểm soát nhiễm trùng và hỗ trợ hồi phục. Trong trường hợp viêm ruột thừa đã vỡ và hình thành áp xe, bác sĩ có thể dẫn lưu ổ mủ trước khi tiến hành cắt ruột thừa.
Ngoài phẫu thuật, chăm sóc hậu phẫu cũng quan trọng. Bệnh nhân cần nghỉ ngơi hợp lý, theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng, ăn chế độ mềm, giàu dinh dưỡng và uống nhiều nước. Việc tái khám định kỳ giúp phát hiện sớm các biến chứng như tắc ruột, nhiễm trùng vết mổ hoặc dính ruột.
Trong đào tạo y khoa, sinh viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn được trang bị kiến thức về bệnh lý viêm ruột thừa, thuốc hỗ trợ trước và sau phẫu thuật, cách chăm sóc và theo dõi bệnh nhân. Ngành Cao đẳng Điều Dưỡng cung cấp kỹ năng chăm sóc hậu phẫu, hỗ trợ phẫu thuật, theo dõi dấu hiệu lâm sàng và hướng dẫn bệnh nhân phục hồi sau khi điều trị viêm ruột thừa hoại tử.
Nhận biết sớm nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm ruột thừa hoại tử là yếu tố sống còn, giúp hạn chế biến chứng, bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống. Việc kết hợp chăm sóc y tế và chế độ sinh hoạt hợp lý giúp bệnh nhân hồi phục nhanh và an toàn.