Mỗi bệnh lý cần xét nghiệm để chẩn đoán và điều trị phù hợp. Các xét nghiệm vàng, với độ chính xác cao, giúp phát hiện, phân biệt bệnh lý và hỗ trợ quyết định điều trị hiệu quả, giảm rủi ro cho bệnh nhân.
Mỗi bệnh lý đều yêu cầu thực hiện các xét nghiệm cụ thể
Xét nghiệm vàng trong chẩn đoán ung thư
Mỗi bệnh lý đều yêu cầu thực hiện các xét nghiệm cụ thể để xác định chính xác chẩn đoán, giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Trong số đó, có những xét nghiệm đặc hiệu, được gọi là xét nghiệm vàng, có vai trò quan trọng trong việc phát hiện và chẩn đoán chính xác một bệnh lý. Các xét nghiệm vàng này có tính chính xác cao, giúp phân biệt rõ ràng các bệnh lý và hỗ trợ việc đưa ra quyết định điều trị hiệu quả, hạn chế rủi ro cho bệnh nhân.
Ví dụ, để chẩn đoán đái tháo đường, người ta sẽ đo lượng glucose trong máu hoặc chỉ số HbA1c; để chẩn đoán bệnh gút, cần đo nồng độ axít uric trong máu; hay để chẩn đoán gãy xương, việc chụp X-quang là cần thiết. Tương tự, trong chẩn đoán ung thư, các xét nghiệm vàng hay chỉ dấu ung thư đóng vai trò quan trọng. Các chỉ dấu này là các chất do khối u sản sinh ra, được gọi là các chất chỉ điểm ung thư. Ví dụ, CEA giúp theo dõi các ung thư tiêu hóa như dạ dày, ruột non, ruột già, ung thư vú và ung thư phế quản; CA 15-3 là chỉ dấu theo dõi ung thư vú.
Dấu ấn ung thư là gì?
Bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết dấu ấn ung thư là các chất (thường là protein) do tế bào ung thư sản sinh hoặc do cơ thể tạo ra để phản ứng với sự phát triển của ung thư. Các chất này có thể được phát hiện trong máu, nước tiểu hoặc mô và được sử dụng để phát hiện, chẩn đoán, đánh giá phản ứng với điều trị và theo dõi sự tái phát của ung thư. Dấu ấn ung thư cũng có thể là những biểu hiện hoặc thay đổi đặc trưng mà bệnh nhân ung thư trải qua, những thay đổi có thể được quan sát và đo lường qua các phương pháp chẩn đoán y khoa.
Tuy nhiên, một số dấu ấn ung thư cũng có thể xuất hiện do các nguyên nhân khác không liên quan đến ung thư. Vì vậy, để chẩn đoán chính xác, cần kết hợp các xét nghiệm khác cùng với thăm khám lâm sàng và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích các chỉ dấu ung thư phổ biến có thể phát hiện qua các xét nghiệm, giúp định hướng chẩn đoán ung thư sớm.
Chỉ dấu ung thư lý tưởng là gì?
Một chỉ dấu lý tưởng để chẩn đoán ung thư cần có hai yếu tố quan trọng: độ đặc hiệu và độ nhạy. Điều này có nghĩa là chỉ dấu ung thư phải xác định chính xác sự hiện diện của ung thư mà không bỏ sót, và đồng thời không cho kết quả dương tính sai. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không có chỉ dấu ung thư nào là “lý tưởng”. Vì vậy, việc sử dụng các xét nghiệm chỉ dấu cần được thực hiện cẩn thận và kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác. Ví dụ, xét nghiệm AFP không thể đơn độc chẩn đoán ung thư gan mà cần kết hợp với các xét nghiệm khác như siêu âm, CT scan, MRI, và sinh thiết gan.
Dưới đây là các chỉ dấu ung thư quan trọng giúp chẩn đoán và theo dõi các loại ung thư khác nhau:
αFP (Alpha Feto Protein): Là glycoprotein được sản sinh từ túi phôi và gan của phôi thai. Đây là chỉ dấu dùng để theo dõi ung thư gan nguyên phát, u tế bào mầm và theo dõi thai kỳ.
CEA (Carcino-Embrionic Antigen): Là glycoprotein sản sinh từ niêm mạc ruột và phôi thai, dùng để theo dõi ung thư đường tiêu hóa, ung thư vú, phế quản.
PSA (Prostate Specific Antigen): Glycoprotein sản sinh từ tiền liệt tuyến, được dùng để chẩn đoán và theo dõi ung thư tiền liệt tuyến.
CA 15-3 (Cancer Antigen 15-3): Là glycoprotein từ tế bào ung thư vú, dùng để theo dõi điều trị ung thư vú.
CA 125 (Cancer Antigen 125): Glycoprotein từ ung thư buồng trứng, cũng có thể tăng trong các trường hợp khác như thai kỳ, dùng để theo dõi ung thư buồng trứng.
HCG (Human Chorionic Gonadotropin): Hormone glycoprotein sản sinh từ cộng bào nuôi của nhau thai và tế bào mầm, được dùng để chẩn đoán u tế bào mầm và thai trứng.
NSE (Neuron Specific Enolase): Enzyme sản sinh từ tế bào thần kinh, dùng để chẩn đoán ung thư phổi tế bào nhỏ, ung thư nguyên bào thần kinh, u tủy thượng thận.
Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến cáo, không có chỉ dấu ung thư nào là "lý tưởng". Việc sử dụng các xét nghiệm chỉ dấu ung thư cần được kết hợp với các phương pháp thăm dò khác và đánh giá của bác sĩ để đưa ra kết luận chính xác và toàn diện.
Viêm mũi dị ứng là bệnh hô hấp phổ biến, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc. Nhận biết đúng nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Nhồi máu cơ tim cấp là một bệnh lý tim mạch nguy hiểm có thể gây tử vong đột ngột nếu không được can thiệp kịp thời. Trong số các biện pháp điều trị, phẫu thuật đóng vai trò then chốt nhằm phục hồi lưu lượng máu đến cơ tim.
Virus HPV (Human Papillomavirus) là tác nhân phổ biến gây nhiều bệnh nguy hiểm, đặc biệt là ung thư cổ tử cung. Hiểu rõ con đường lây nhiễm và cách phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.
Tụt huyết áp ngày càng phổ biến ở người trẻ do lối sống thiếu khoa học và áp lực cuộc sống. Nhận biết sớm dấu hiệu và xử trí đúng cách là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và duy trì hiệu suất học tập – làm việc.
