Siêu âm đóng vai trò thế nào trong chăm sóc sức khỏe phụ nữ?

Khái niệm về siêu âm

Siêu âm là việc sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của các cơ quan trong cơ thể. Quá trình siêu âm bắt đầu khi một đầu dò phát ra sóng âm xuyên qua cơ thể. Các sóng âm này tiếp xúc với mô và chất lỏng trong cơ thể trước khi phản xạ lại, tạo thành hình ảnh được hiển thị trên màn hình máy siêu âm.

Theo chia sẻ của bác sĩ giảng viên công tác tại Cao đẳng Y Dược TPHCM, siêu âm không chỉ được sử dụng để theo dõi thai kỳ mà còn được áp dụng trong việc chẩn đoán và theo dõi các vấn đề sức khỏe không liên quan đến thai kỳ.

Siêu âm trong chăm sóc thai sản

Siêu âm cho phép bác sĩ phụ sản kiểm tra sức khỏe và phát triển của thai nhi, theo dõi thai kỳ và phát hiện các dị tật bẩm sinh. Được sử dụng trong sinh thiết gai nhau (CVS) và chọc ối, siêu âm cung cấp ba loại kiểm tra chính: tổng quát, được giới hạn và chuyên môn.

Siêu âm tổng quát: Kiểm tra tổng quát thường dùng để đánh giá sự phát triển của thai nhi, sàng lọc các dị tật bẩm sinh thông thường và ước tính tuổi thai. Loại kiểm tra này cũng cung cấp thông tin chi tiết về vị trí, chuyển động, nhịp tim và vị trí của nhau thai, cũng như ước tính kích thước, trọng lượng và lượng nước ối trong tử cung.

Siêu âm được giới hạn: Loại kiểm tra này được thực hiện để trả lời một câu hỏi cụ thể, chẳng hạn như kiểm tra vị trí thai nhi trong tử cung khi thai phụ chuyển dạ hoặc xác định tình trạng tim thai nếu có chảy máu âm đạo.

Siêu âm chuyên môn: Loại siêu âm này được thực hiện khi nghi ngờ về các vấn đề sức khỏe cụ thể dựa trên các yếu tố rủi ro hoặc các xét nghiệm khác. Nó cho phép theo dõi tốc độ phát triển của thai nhi hoặc sử dụng các kỹ thuật chuyên ngành như siêu âm Doppler và siêu âm 3 chiều để đánh giá chi tiết hơn.

Một siêu âm tổng quát thường được thực hiện vào tuần thứ 18 - 22 của thai kỳ. Mặc dù một số phụ nữ có thể thực hiện siêu âm trong ba tháng đầu thai kỳ, nhưng đây không phải là một quy tắc chung do thời điểm này quá sớm để xác định các bộ phận của thai nhi.

Siêu âm sớm có thể được thực hiện để ước tính tuổi thai, sàng lọc rối loạn di truyền và kiểm tra nhịp tim, số lượng và vị trí của nhau thai.

Xem thêm: Các hình thức hiển thị hình ảnh Siêu âm trong Kỹ thuật hình ảnh Y học

Siêu âm trong chẩn đoán các vấn đề sức khỏe

Siêu âm không chỉ hữu ích trong việc theo dõi thai kỳ mà còn có vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán các vấn đề sức khỏe của phụ nữ. Nó cho phép xem xét chi tiết hơn về các cơ quan và cấu trúc trong cơ thể, giúp xác định các vấn đề sức khỏe khác nhau. Dưới đây là một số ứng dụng chính của kỹ thuật hình ảnh y học siêu âm trong chẩn đoán:

Đánh giá vùng bụng và các cơ quan nội tạng: Siêu âm bụng được sử dụng để đánh giá gan, túi mật, tụy, thận, bàng quang và cơ quan tiêu hóa. Nó có thể giúp phát hiện sỏi, u xơ, u nang, các vấn đề về gan, các bệnh lý của túi mật, hoặc các tình trạng viêm nhiễm trong các cơ quan nội tạng.

Siêu âm tim: Siêu âm tim được sử dụng để đánh giá cấu trúc và chức năng của tim. Nó có thể phát hiện các vấn đề như hẹp van, giãn tim, các bệnh lý van tim, hoặc tình trạng đau thắt ngực không rõ nguyên nhân.

Siêu âm vùng chậu và tử cung: Siêu âm vùng chậu được sử dụng để đánh giá tử cung, buồng trứng và vùng chậu. Nó có thể phát hiện các vấn đề như u nang buồng trứng, u xơ tử cung, viêm nhiễm tử cung hoặc các bất thường khác trong vùng chậu.

Siêu âm vú: Siêu âm vú có thể được sử dụng như một công cụ bổ sung trong việc đánh giá các khối u hoặc các vấn đề khác liên quan đến vú. Nó giúp xác định kích thước, đặc điểm của khối u và hỗ trợ quá trình chẩn đoán của các bác sĩ chuyên nghiệp.

Siêu âm mạch máu (Doppler): Công nghệ siêu âm Doppler sử dụng sóng âm để đánh giá chuyển động của máu thông qua các mạch máu. Nó được sử dụng để xác định các vấn đề về tuần hoàn máu, như động mạch tắc nghẽn, các vấn đề về van máu, hoặc để theo dõi sự phát triển của thai nhi trong thai kỳ.

Siêu âm cấu trúc xương: Siêu âm cấu trúc xương thường được sử dụng trong việc kiểm tra xương và các vấn đề liên quan, như gãy xương, viêm khớp hoặc các bệnh lý xương.

Quy trình thực hiện siêu âm và những điều cần lưu ý

Trong siêu âm vùng chậu, đầu dò có thể được đặt ở ngoại vi bụng (siêu âm xuyên bụng) hoặc đặt qua âm đạo (siêu âm qua âm đạo). Người kiểm tra sẽ nằm nghiêng và phải uống nước trước khi xét nghiệm để làm đầy bàng quang và giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc quan sát.

Siêu âm không được xác định là có hại cho thai nhi, tuy nhiên, cần tuân thủ chỉ định và hạn chế sử dụng siêu âm khi mang thai để tránh các rủi ro không mong muốn.

Bài viết cung cấp thông tin mang tính chất tham khảo và không thay thế cho tư vấn y tế chuyên nghiệp. Bạn nên thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế về mọi vấn đề liên quan đến sức khỏe của bạn.