Chẩn đoán và phương pháp điều trị bệnh rối loạn tuyến giáp

Bài viết này bác sĩ giảng viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ cung cấp thông tin về rối loạn tuyến giáp và các phương pháp điều trị để cải thiện sức khỏe.

Rối loạn tuyến giáp là gì và có nguy hiểm không?

Rối loạn tuyến giáp xảy ra khi tuyến giáp – tuyến nội tiết hình bướm nằm ở cổ – sản xuất quá ít hoặc quá nhiều hormone. Hormone tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhiều chức năng của cơ thể.

Rối loạn tuyến giáp được chia thành hai loại chính:

• Suy giáp: Khi tuyến giáp sản xuất quá ít hormone, quá trình trao đổi chất bị chậm lại. Điều này dẫn đến mệt mỏi, tăng cân, da khô, táo bón, rụng tóc và nhiều triệu chứng khác.
• Cường giáp: Khi tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, quá trình trao đổi chất bị đẩy nhanh. Các triệu chứng bao gồm nhịp tim nhanh, sụt cân, lo âu, run tay và cảm giác nóng bức.

Nguyên nhân gây rối loạn tuyến giáp có thể là bệnh tự miễn (như viêm tuyến giáp Hashimoto, gây suy giáp, hoặc bệnh Graves, gây cường giáp), thiếu hoặc thừa iod, tác dụng phụ của thuốc, phẫu thuật hay xạ trị vùng cổ.

Nếu không được điều trị đúng cách, rối loạn tuyến giáp có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng:

• Bệnh tim mạch: Cả suy giáp và cường giáp đều có thể gây rối loạn tim mạch. Cường giáp có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp, nguy cơ đột quỵ, trong khi suy giáp có thể gây nhịp tim chậm và huyết áp thấp.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản: Ở phụ nữ, rối loạn tuyến giáp có thể làm rối loạn kinh nguyệt, giảm khả năng thụ thai, hoặc tăng nguy cơ sảy thai. Ở nam giới, tình trạng này có thể làm suy giảm chất lượng tinh trùng.
• Ảnh hưởng đến tinh thần: Các rối loạn tuyến giáp có thể gây trầm cảm, lo âu, mất trí nhớ, hoặc cáu kỉnh.

Ngoài ra, tuyến giáp bất thường cũng có thể gây loãng xương và ảnh hưởng đến thị lực.

Chẩn đoán bệnh rối loạn tuyến giáp

Chẩn đoán bệnh rối loạn tuyến giáp là bước quan trọng để xác định loại bệnh và mức độ nghiêm trọng, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Quá trình chẩn đoán thường bao gồm các bước sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bệnh nhân như mệt mỏi, tăng giảm cân, da khô, tóc rụng, run tay hoặc thay đổi nhịp tim. Bác sĩ cũng kiểm tra vùng cổ để phát hiện sưng hoặc bất thường của tuyến giáp.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp đánh giá chức năng tuyến giáp. Các chỉ số quan trọng cần theo dõi bao gồm: TSH (hormone kích thích tuyến giáp): Nồng độ TSH cao có thể là dấu hiệu của suy giáp, trong khi mức TSH thấp có thể chỉ ra cường giáp; T3, T4 (Triiodothyronine và Thyroxine): Những hormone này giúp đánh giá chức năng tuyến giáp. T3, T4 cao có thể xuất hiện ở người cường giáp, trong khi thấp ở người suy giáp.; Kháng thể tuyến giáp: Xét nghiệm này giúp chẩn đoán các rối loạn tự miễn như viêm tuyến giáp Hashimoto và bệnh Graves.
• Siêu âm tuyến giáp: Phương pháp này giúp bác sĩ đánh giá kích thước và cấu trúc tuyến giáp, phát hiện các nốt hoặc khối u bất thường.
• Xạ hình tuyến giáp: Xạ hình giúp đánh giá hoạt động của tuyến giáp, xác định các bất thường trong chức năng.
• Sinh thiết tuyến giáp: Khi phát hiện khối u hoặc nốt nghi ngờ, sinh thiết sẽ giúp xác định khối u có phải là ác tính hay không.
• Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): Phương pháp xâm lấn tối thiểu này giúp lấy mẫu tế bào từ các tổn thương bất thường, từ đó hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán.
• Xét nghiệm khác: CT scan hoặc MRI: Được chỉ định khi có nghi ngờ tuyến giáp chèn ép các cơ quan lân cận; Đo hấp thu iod phóng xạ (RAIU): Giúp đánh giá khả năng hấp thụ iod của tuyến giáp và phân biệt các loại rối loạn tuyến giáp.

Dựa trên triệu chứng và kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ xác định chính xác tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Xem thêm: Phác đồ tiêm vắc xin phế cầu và mức độ bảo vệ sức khỏe

Phương pháp điều trị rối loạn tuyến giáp

Việc điều trị rối loạn tuyến giáp sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và tình trạng bệnh. Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa cho biết các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

Điều trị suy giáp:

• Dùng hormone thay thế: Levothyroxine là loại hormone tuyến giáp tổng hợp giúp bù đắp lượng hormone thiếu hụt. Người bệnh cần uống thuốc đều đặn mỗi sáng khi đói.
• Theo dõi định kỳ: Bệnh nhân cần xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ T3, T4, TSH và điều chỉnh liều thuốc phù hợp.

Điều trị cường giáp:

• Thuốc kháng giáp: Methimazole hoặc propylthiouracil (PTU) giúp giảm sản xuất hormone tuyến giáp.
• Điều trị iod phóng xạ: Iod phóng xạ giúp làm giảm hoạt động của tuyến giáp.
• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp: Khi các phương pháp khác không hiệu quả hoặc có các vấn đề như bướu giáp lớn gây chèn ép, phẫu thuật có thể là lựa chọn cần thiết.

Thay đổi lối sống hỗ trợ điều trị:

• Bổ sung iod: Bổ sung iod qua thực phẩm như muối iod và hải sản giúp tuyến giáp hoạt động bình thường. Tuy nhiên, với bệnh cường giáp, cần hạn chế thực phẩm giàu iod.
• Tập luyện thể chất và thư giãn: Yoga, thiền và các bài tập thư giãn giúp kiểm soát căng thẳng và hỗ trợ tuyến giáp hoạt động tốt hơn.

Rối loạn tuyến giáp là một nhóm bệnh lý phổ biến nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.