Hướng dẫn cha mẹ xử trí an toàn khi trẻ bị chảy máu cam

Bài viết dưới đây chuyên gia y tế Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ cung cấp thông tin cần thiết để cha mẹ chủ động ứng phó khi trẻ bị chảy máu cam.

Các dạng chảy máu cam ở trẻ em

Chảy máu cam là tình trạng máu thoát ra từ một hoặc cả hai bên lỗ mũi, có thể nhỏ từng giọt hoặc chảy thành dòng. Hiện tượng này thường xảy ra đột ngột và có thể gây lo lắng cho cha mẹ. Có hai dạng chảy máu cam phổ biến ở trẻ:

• Chảy máu cam trước: Là dạng thường gặp nhất, xuất phát từ khu vực phía trước vách ngăn mũi – nơi tập trung nhiều mao mạch nhỏ (đám rối Kieselbach). Do có vị trí nông và dễ bị tác động, vùng này rất nhạy cảm với các yếu tố như chấn thương nhẹ, không khí khô hoặc ngoáy mũi. Thông thường, máu chỉ chảy một bên, lượng ít và có thể cầm máu dễ dàng bằng các biện pháp sơ cứu tại nhà.
• Chảy máu cam sau: Ít phổ biến hơn nhưng nghiêm trọng hơn, máu chảy từ sâu bên trong khoang mũi, nơi có các mạch máu lớn. Loại này thường khó kiểm soát, máu có thể chảy xuống họng và nguy cơ gây mất máu nhiều hơn, thường phải cần đến sự can thiệp y tế chuyên sâu.

Việc phân biệt đúng dạng chảy máu cam sẽ giúp cha mẹ nhận diện mức độ nghiêm trọng của tình trạng và có hướng xử lý phù hợp, tránh những rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Nguyên nhân gây chảy máu cam ở trẻ

Chảy máu cam ở trẻ có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, cả bên ngoài lẫn bên trong cơ thể. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Không khí khô hoặc lạnh: Khi thời tiết hanh khô hoặc trẻ sống trong môi trường điều hòa thường xuyên, niêm mạc mũi dễ bị khô, nứt nẻ, làm cho các mao mạch mỏng manh dễ bị vỡ và gây chảy máu.
• Thói quen ngoáy mũi hoặc đưa dị vật vào mũi: Hành động này dễ làm trầy xước hoặc tổn thương lớp niêm mạc mũi, đặc biệt là ở trẻ nhỏ hiếu động.
• Chấn thương vùng mũi: Té ngã hoặc va đập vào mũi có thể gây tổn thương mạch máu và dẫn đến hiện tượng chảy máu.
• Tình trạng viêm nhiễm: Các bệnh lý như viêm mũi dị ứng, viêm xoang, cảm lạnh khiến niêm mạc bị phù nề, tổn thương, từ đó làm tăng nguy cơ chảy máu khi trẻ ho mạnh, xì mũi hoặc hắt hơi.
• Thiếu vi chất dinh dưỡng: Trẻ thiếu hụt vitamin C, K hoặc sắt sẽ có thành mạch yếu, dễ bị tổn thương dẫn đến chảy máu cam.
• Rối loạn đông máu: Một số bệnh lý như giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu, bệnh gan hoặc thận có thể làm tăng nguy cơ chảy máu không kiểm soát ở trẻ.
• Lạm dụng thuốc xịt mũi: Đặc biệt là thuốc chứa corticoid, nếu dùng kéo dài sẽ làm mỏng niêm mạc và khiến mũi dễ bị tổn thương hơn.

Nhận biết rõ nguyên nhân gây chảy máu cam là bước đầu quan trọng giúp cha mẹ lựa chọn phương pháp xử lý phù hợp và đưa trẻ đi thăm khám kịp thời nếu cần thiết.

Cách xử lý khi trẻ bị chảy máu cam

Khi phát hiện trẻ bị chảy máu cam, cha mẹ nên bình tĩnh và thực hiện các bước sau để giúp trẻ cầm máu đúng cách:

• Giữ bình tĩnh và trấn an trẻ, cho trẻ ngồi thẳng và hơi cúi nhẹ đầu về phía trước. Không nên để trẻ ngửa đầu ra sau vì có thể khiến máu chảy ngược vào cổ họng, gây buồn nôn hoặc khó thở.
• Hướng dẫn trẻ thở bằng miệng và hạn chế nói chuyện trong lúc đang chảy máu để tránh gia tăng áp lực trong mũi.
• Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp nhẹ hai bên cánh mũi, giữ liên tục trong 5–10 phút để tạo áp lực cầm máu. Không thả tay ra quá sớm để tránh máu chảy lại.
• Sử dụng khăn sạch hoặc gạc y tế đặt dưới mũi để thấm máu, thay khăn khi bị thấm ướt.
• Chườm lạnh vùng sống mũi bằng khăn lạnh hoặc đá bọc trong khăn để giúp co mạch máu và giảm tình trạng chảy máu.
• Sau khi máu đã ngừng, nhắc trẻ nghỉ ngơi yên tĩnh, tránh các hoạt động mạnh, không xì mũi hoặc hắt hơi trong vài giờ tiếp theo.

Việc sơ cứu đúng cách tại nhà sẽ giúp kiểm soát phần lớn các trường hợp chảy máu cam ở trẻ, đồng thời tạo tâm lý yên tâm cho cả trẻ và cha mẹ trong những tình huống khẩn cấp.

Xem thêm: Những biện pháp phòng ngừa bệnh sởi hiệu quả trước và trong thai kỳ

Dù phần lớn các trường hợp chảy máu cam ở trẻ là lành tính và có thể xử lý tại nhà, nhưng cha mẹ không nên chủ quan. Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế khi xuất hiện một trong các dấu hiệu sau:

• Máu không ngừng chảy sau 15 phút dù đã áp dụng đúng các bước sơ cứu.
• Trẻ bị chảy máu cam tái diễn nhiều lần trong tuần, đặc biệt khi không rõ nguyên nhân.
• Kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt, bầm tím trên da, chảy máu chân răng hoặc dấu hiệu dễ chảy máu khác.
• Sau chấn thương vùng đầu hoặc mặt, có nguy cơ ảnh hưởng đến cấu trúc sâu bên trong mũi hoặc não.
• Máu chảy nhiều xuống họng, gây buồn nôn, nôn ra máu hoặc cảm giác khó thở.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến nghị nếu tình trạng chảy máu cam của trẻ không thể kiểm soát hoặc đi kèm các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bé.