Tăng áp tĩnh mạch cửa là một bệnh lý liên quan đến hệ thống tĩnh mạch cửa, chủ yếu do các tổn thương ở trước, trong và sau gan, gây ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn.
Tăng áp tĩnh mạch cửa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau
Bài viết dưới đây bác sĩ giảng viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và mức độ nguy hiểm của bệnh lý này.
Khái niệm tĩnh mạch cửa
Tĩnh mạch cửa được hình thành từ sự kết hợp của tĩnh mạch mạc treo tràng dưới, mạc treo tràng trên và tĩnh mạch lách. Tĩnh mạch mạc treo tràng dưới mang máu từ đại tràng trái và trực tràng vào tĩnh mạch cửa. Tĩnh mạch mạc treo tràng trên nhận máu từ các nhánh phụ của đầu tụy, đại tràng, ruột non và dạ dày. Tĩnh mạch lách mang máu từ tĩnh mạch vị ngắn hợp với tĩnh mạch mạc treo tràng dưới tạo thành tĩnh mạch lách chính.
Tăng áp tĩnh mạch cửa là tình trạng áp lực trong hệ tĩnh mạch cửa tăng cao, vượt quá mức bình thường (khoảng 5-10mmHg), làm máu không thể lưu thông qua gan, gây tăng áp lực và phát triển các mạch máu mới. Tình trạng này thường gặp trong các bệnh lý như xơ gan.
Nguyên nhân dẫn đến tăng áp tĩnh mạch cửa
Tăng áp tĩnh mạch cửa xuất hiện do các yếu tố gây tắc nghẽn dòng máu ở các vùng khác nhau:
Nguyên Nhân Trước Gan: Huyết khối trong lòng mạch có thể tắc nghẽn tĩnh mạch cửa, khiến máu không thể lưu thông qua gan. Các nguyên nhân như bệnh lý tăng đông máu, ung thư gan, hoặc viêm nhiễm có thể gây hình thành huyết khối.
Nguyên Nhân Tại Gan: Xơ gan gây tắc nghẽn lưu lượng máu qua gan, làm tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa. Viêm gan mãn tính (đặc biệt là viêm gan B và C) cũng là nguyên nhân làm tổn thương gan và gây xơ hóa, làm giảm lưu lượng máu qua gan.
Nguyên Nhân Sau Gan: Các bệnh lý như hội chứng Budd-Chiari, viêm nhiễm hoặc tắc nghẽn tĩnh mạch gan có thể làm tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa. Các bệnh lý huyết học, như tăng tiểu cầu và đa hồng cầu, cũng dễ gây tắc nghẽn và ứ máu tại tĩnh mạch gan và tĩnh mạch cửa.
Tăng áp tĩnh mạch cửa có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố trước gan, tại gan và sau gan. Việc hiểu rõ nguyên nhân giúp phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Triệu chứng khi mắc bệnh tăng áp lực tĩnh mạch cửa
Tăng áp tĩnh mạch cửa thường không có triệu chứng rõ rệt cho đến khi bệnh tiến triển:
Lách to: Là dấu hiệu đầu tiên khi bệnh tiến triển, gây cảm giác đau vùng mạn sườn trái và chướng bụng.
Vàng da, vàng mắt: Do gan không lọc và chuyển hóa bilirubin hiệu quả, người bệnh sẽ xuất hiện các dấu hiệu vàng da, vàng mắt.
Dễ bị chảy máu: Tăng áp lực tĩnh mạch cửa có thể làm yếu các mạch máu, dễ gây xuất huyết dưới da, chảy máu nướu và xuất huyết tiêu hóa.
Triệu chứng của bệnh tăng áp tĩnh mạch cửa thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, các dấu hiệu như lách to, vàng da, vàng mắt và dễ chảy máu sẽ xuất hiện, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Việc nhận biết và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa cho biết tăng áp tĩnh mạch cửa có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm:
Xuất huyết tiêu hóa: Giãn tĩnh mạch thực quản có thể vỡ, gây nôn ra máu hoặc đại tiện phân đen, kéo dài có thể gây sốc và hạ huyết áp.
Cổ trướng: Tăng áp tĩnh mạch cửa gây tích tụ dịch trong ổ bụng, khiến người bệnh khó thở, đau bụng, và có thể gây viêm phúc mạc nếu dịch bị nhiễm trùng.
Suy chức năng gan: Khi gan không thể lọc độc tố và sản xuất protein, tình trạng suy gan có thể xảy ra.
Lách to: Việc máu không thể lưu thông qua gan gây ứ máu ở lách, gây đau và tăng nguy cơ xuất huyết nội tạng.
Các biến chứng này có thể đe dọa tính mạng, vì vậy việc theo dõi và điều trị sớm rất quan trọng. Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, người bệnh cần nhanh chóng gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Hội chứng Tennis Elbow (viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay) là tình trạng viêm – thoái hóa tại điểm bám gân cơ duỗi cổ tay vào cấu trúc xương ở khuỷu tay. Tổn thương này khiến người bệnh đau âm ỉ hoặc nhói, đặc biệt khi cầm nắm hoặc xoay cổ tay.
Dây thần kinh số 1 chịu trách nhiệm khứu giác, giúp nhận biết mùi và ảnh hưởng tới cảm giác, trí nhớ. Hiểu chức năng và vai trò của nó giúp phòng ngừa rối loạn khứu giác và bảo vệ sức khỏe tổng thể.
Trong Y học cổ truyền, nghệ được ví như “vàng của đất” với công dụng kháng viêm, giảm đau và hỗ trợ tiêu hóa. Uống trà nghệ hằng ngày là cách đơn giản giúp hấp thu tinh chất nghệ, giảm đau khớp và tăng cường sức khỏe tự nhiên.
Vitamin và khoáng chất giữ vai trò thiết yếu trong chuyển hóa, tạo năng lượng và tăng miễn dịch. Tuy cần ít mỗi ngày, thiếu hụt dễ gây rối loạn sức khỏe. Hiểu rõ chức năng từng vi chất giúp phòng bệnh và tối ưu dinh dưỡng hiệu quả.
