Thiếu máu não thoáng qua và dấu hiệu cảnh báo đột quỵ không thể bỏ qua

Dưới đây là những dấu hiệu thiếu máu não thoáng qua cùng với các phương pháp chẩn đoán và điều trị giúp phát hiện sớm và ngăn ngừa biến chứng, được bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ!

Thiếu máu não thoáng qua là gì và mức độ nguy hiểm

Thiếu máu não thoáng qua là tình trạng giảm lưu lượng máu tạm thời đến não, gây gián đoạn chức năng não mà không dẫn đến tổn thương lâu dài. Các triệu chứng xảy ra đột ngột và thường biến mất sau dưới 30 phút, đôi khi là một giờ. Mặc dù không gây tổn thương vĩnh viễn, tình trạng này có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ nghiêm trọng hơn trong tương lai.

Theo các nghiên cứu gần đây, có tới 2/5 người bị đột quỵ trước đây đã gặp phải thiếu máu não thoáng qua. Người từng bị thiếu máu não thoáng qua có nguy cơ cao mắc đột quỵ trong thời gian ngắn sau đó, vì vậy, việc phát hiện và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

Dấu hiệu đặc trưng của thiếu máu não thoáng qua

Triệu chứng thiếu máu não thoáng qua thường diễn ra nhanh chóng và tự hồi phục sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, triệu chứng có thể kéo dài đến một ngày. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Khó nói, nói lắp bắp.
• Thị lực suy giảm đột ngột, một hoặc cả hai bên mắt mờ.
• Đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng khi di chuyển.
• Liệt hoặc yếu một bên cơ thể.
• Mặt bị méo lệch.

Nguyên nhân dẫn đến thiếu máu não thoáng qua

Thiếu máu não thoáng qua và đột quỵ có liên quan mật thiết với nhau. Nguyên nhân chủ yếu là do sự xuất hiện của các cục máu đông hoặc sự thu hẹp động mạch, làm giảm lượng máu cung cấp cho não. Các mảng xơ vữa động mạch có thể tạo điều kiện cho cục máu đông hình thành, dẫn đến hiện tượng thiếu máu não thoáng qua.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ  thường bao gồm các yếu tố không thể can thiệp và yếu tố có thể kiểm soát

Yếu tố không thể can thiệp:

• Di truyền: Người có người thân bị thiếu máu não hoặc đột quỵ có nguy cơ cao.
• Tuổi tác: Từ 50 tuổi trở lên, nguy cơ thiếu máu não tăng.
• Tiền sử bệnh lý: Người từng bị thiếu máu não thoáng qua có nguy cơ tái phát.
• Bệnh lý hồng cầu hình liềm: Làm giảm lượng oxy trong máu và ảnh hưởng đến tuần hoàn.

Yếu tố có thể kiểm soát:

• Huyết áp cao, cholesterol cao, bệnh tim mạch, tiểu đường và thừa cân đều là những yếu tố có thể can thiệp và kiểm soát để giảm nguy cơ thiếu máu não thoáng qua.

Chẩn đoán thiếu máu não thoáng qua

Chẩn đoán thiếu máu não thoáng qua (TIA) yêu cầu sự thăm khám kỹ lưỡng và sử dụng các phương pháp xét nghiệm phù hợp. Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh kỹ lưỡng, thu thập thông tin về các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải, như khó nói, mất thăng bằng, hoặc mờ mắt. Những triệu chứng này thường xuất hiện đột ngột và kéo dài trong vài phút đến một giờ.

Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm lâm sàng để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể, bao gồm đo huyết áp, xét nghiệm máu để kiểm tra mức cholesterol, lượng đường huyết và tình trạng đông máu. Các xét nghiệm này giúp xác định các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn như tăng huyết áp, tiểu đường, hoặc rối loạn mỡ máu.

Để chẩn đoán chính xác tình trạng thiếu máu não thoáng qua và loại trừ các nguyên nhân khác, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp hình ảnh như CT scan hoặc MRI não. Những phương pháp này giúp xác định các khu vực não bị thiếu máu tạm thời và kiểm tra sự hiện diện của các cục máu đông hoặc mảng xơ vữa trong động mạch. Ngoài ra, một số bệnh nhân có thể cần thực hiện siêu âm động mạch cảnh để đánh giá tình trạng lưu thông máu.

Xem thêm: Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ nên thực hiện vào tuần thai nào?

Điều trị thiếu máu não thoáng qua

Sau khi chẩn đoán thiếu máu não thoáng qua, việc điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa đột quỵ và các biến chứng nghiêm trọng khác. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu máu não.

Điều trị thuốc:

• Thuốc chống đông máu: Để ngăn ngừa cục máu đông hình thành, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống đông như warfarin hoặc dabigatran.
• Thuốc giảm tiểu cầu: Các thuốc như aspirin hoặc clopidogrel được sử dụng để ngăn ngừa tiểu cầu kết tụ và hình thành cục máu đông.
• Thuốc kiểm soát huyết áp: Nếu bệnh nhân có huyết áp cao, thuốc điều trị huyết áp sẽ được sử dụng để giữ huyết áp trong mức ổn định, giảm nguy cơ các vấn đề về tuần hoàn.
• Thuốc điều trị cholesterol: Các loại thuốc giảm cholesterol, như statin, có thể được chỉ định để giảm nguy cơ hình thành mảng xơ vữa trong động mạch.

Phẫu thuật hoặc thủ thuật can thiệp:

• Phẫu thuật động mạch cảnh: Nếu thiếu máu não thoáng qua liên quan đến tình trạng hẹp động mạch cảnh, phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ mảng xơ vữa và giúp lưu thông máu tốt hơn.
• Đặt stent: Trong một số trường hợp, thủ thuật đặt stent vào động mạch cảnh có thể giúp mở rộng mạch máu và cải thiện lưu thông máu.
• Nong mạch cảnh: Thủ thuật này cũng giúp mở rộng động mạch và giảm nguy cơ tái phát thiếu máu não hoặc đột quỵ.

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ:

• Thay đổi lối sống: Để phòng ngừa tái phát, bệnh nhân cần duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống cân đối, tập thể dục thường xuyên, giảm cân (nếu thừa cân), và tránh các thói quen xấu như hút thuốc lá hoặc uống rượu bia.
• Khám sức khỏe định kỳ: Bệnh nhân cần kiểm tra sức khỏe thường xuyên để theo dõi các yếu tố nguy cơ như huyết áp, cholesterol, và lượng đường trong máu.

Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến cáo việc điều trị thiếu máu não thoáng qua không chỉ nhằm giảm thiểu nguy cơ đột quỵ mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Quan trọng nhất là bệnh nhân cần tuân thủ đúng các chỉ định của bác sĩ để kiểm soát bệnh hiệu quả và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng.