Công dụng và cách dùng Acetylcystein trong điều trị long đờm

Dưới đây Trường Cao Đẳng Dược Sài Gòn chia sẽ công dụng, cách dùng và những điều cần lưu ý khi sử dụng Acetylcystein 200 mg để diều trị bệnh.

Tên thành phần hoạt chất: Acetylcystein (N-Acetylcystein).

Thuốc có thành phần tương tự: Acehasan, Acecyst, ACC 200, Mitux, Glotamuc,…

Acetylcystein 200 mg là thuốc gì?

Thuốc Acetylcystein 200 mg được sản xuất bởi Công ty Boston Việt Nam. Thuốc chứa hoạt chất Acetylcystein (N-Acetylcystein) là dẫn chất N-acetyl của L-cystein, một acid amin tự nhiên. Thuốc có tác dụng long đờm, làm thông đường hô hấp trong các bệnh lý viêm phế quản cấp và mạn, viêm khí quản và viêm phổi. Ngoài ra, Acetylcystein còn dùng làm thuốc giải độc trong quá liều Paracetamol.

Thuốc được bào chế dạng thuốc bột, gói 200 mg. Một hộp gồm 30 gói.

Chỉ định của thuốc Acetylcystein 200 mg

Thuốc Acetylcystein 200 mg được chỉ định dùng trong các bệnh lý đường hô hấp:1

• Làm loãng đờm trong các bệnh phế quản – phổi cấp và mãn tính kèm theo sự tăng tiết chất nhầy.

• Làm thông đường hô hấp trong viêm khí quản, viêm phổi.

• Dùng làm thuốc giải độc trong quá liều Paracetamol.

Dược lực học

N-Acetylcystein là dẫn chất N – acetyl của L-Cystein, một amino acid tự nhiên. Hoạt chất Acetylcystein có tác dụng làm loãng nhầy. Thuốc làm giảm độ đặc của đờm ở phổi có mủ hoặc không bằng cách tách đôi cầu nối Disulfua và tạo thuận lợi để tống đờm ra ngoài bằng ho,…

Acetylcystein còn dùng để giải độc và bảo vệ gan do quá liều Paracetamol bằng cách duy trì hoặc khôi phục nồng độ Glutathion của gan (chất cần thiết để làm bất hoạt chất chuyển hóa trung gian của Paracetamol gây độc cho gan). Thuốc có thể bảo vệ gan sau bắt đầu điều trị trong vòng 12 giờ quá liều Paracetamol. Nên sử dụng thuốc càng sớm càng tốt.2

Cách dùng và liều dùng thuốc Acetylcystein 200 mg

Cách dùng1

• Dùng đường uống, uống thuốc dưới dạng hòa tan trong nước.

• Dùng thuốc lúc đói hoặc no đều được. Vì thức ăn không gây ảnh hưởng đến việc hấp thu thuốc.

Liều dùng1

Làm loãng chất nhầy

• Người lớn và trẻ em trên 7 tuổi: 200 mg x 3 lần/ngày.

• Trẻ em từ 2 – 7 tuổi: 200 mg x 2 lần/ngày.

Lưu ý: Liều dùng trên chỉ mang tính chất tham khảo, cần tham vấn liều từ bác sĩ hay các chuyên gia y tế để phù hợp với tình trạng và diễn tiến bệnh.

Tác dụng phụ thuốc Acetylcystein 200 mg

Thường gặp: Buồn nôn, nôn, tim đập nhanh.

Ít gặp:

• Buồn ngủ, nhức đầu, ù tai.

• Viêm miệng, chảy nước mũi nhiều, ran ngáy.

• Phát ban, mày đay.

Hiếm gặp:

• Co thắt phế quản.

• Phản vệ toàn thân, sốt rét run.

Bạn cũng không nên dùng đồng thời các thuốc ho khác hoặc bất cứ thuốc nào làm giảm bài tiết phế quản trong thời gian điều trị bằng Acetylcystein 200 mg.

Khi sử dụng Acetylcystein 200 mg bạn có thể bị buồn nôn, nhức đầu, khó chịu

Trường hợp không nên dùng thuốc Acetylcystein 200 mg

• Chống chỉ định cho trẻ em dưới 2 tuổi.

• Bệnh nhân bị phenylceton niệu.

• Người bệnh đã từng bị hen. Do thuốc có thể làm tăng nguy cơ phản ứng co thắt phế quản với tất cả các dạng thuốc chứa Acetylcystein).

• Dị ứng với Acetylcystein hoặc với dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.

Đối tượng đặc biệt khi sử dụng

Phụ nữ mang thai và cho con bú

• Đánh giá tình trạng của thai phụ trước khi quyết định dùng thuốc.

• Cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ trước khi dùng ở phụ nữ mang thai. Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc cho đối tượng này.

• Thuốc an toàn khi dùng cho phụ nữ cho con bú.

Đối tượng lái xe và vận hành máy móc

Vì thuốc có gây tác động lên hệ thần kinh bao gồm đau đầu, buồn ngủ,… Do đó, cần thận trọng khi dùng ở những đối tượng lái xe và vận hành máy móc.

Thận trọng khi dùng thuốc

Những bệnh nhân hen suyễn cần được theo dõi chặt chẽ khi điều trị với acetylcystein; nếu co thắt phế quản xảy ra, cần phải dùng thuốc giãn phế quản dạng khí dung. Nếu cơn co thắt phế quản vẫn tiến triển, ngưng dùng acetylcystein lập tức.

Tăng thể tích dịch tiết loãng của phế quản có thể phát triển sau khi dùng acetylcystein, nếu ho cũng không thể thích hợp để duy trì đường thông khí trong quá trình điều trị với acetylcystein, cần sử dụng dụng cụ hút dịch cơ học hoặc đặt ống nội khí quản.

Cần thận trọng đối với những bệnh nhân có tiền sử bệnh loét đường tiêu hóa vì các thuốc làm tiêu đờm có nguy cơ phá vỡ hàng rào niêm mạc bảo vệ của dạ dày.

Cần thận trọng khi dùng thuốc vì thuốc có chứa tá dược màu vàng số 6 nên có thể gây ra các phản ứng dị ứng.

Do thuốc chứa aspartam nên có thể gây ra phản ứng bất lợi cho người bị phenylceton niệu.

Không nên sử dụng cho bệnh nhân có vấn đề về di truyền hiếm gặp không dung nạp galactose, thiếu hụt lactase hoặc kém hấp thu glucose-galactose.

Xử trí khi dùng quá liều Acetylcystein 200 mg

Khi quá liều Acetylcystein 200 mg, bệnh nhân sẽ có triệu chứng tương tự như triệu chứng của phản vệ. Tuy nhiên biểu hiện nghiêm trọng hơn nhiều, đặc biệt là giảm huyết áp. Các triệu chứng khác có thể gặp bao gồm: suy hô hấp, tan máu, đông máu rải rác nội mạch và suy thận. Trong khi đang điều trị nhiễm độc Paracetamol đã xảy ra trường hợp tử vong ở người bệnh bị quá liều Acetylcystein.

Do đó, hãy đến bệnh viện ngay lập tức và mang theo thuốc để bác sĩ có thể tìm lí do dễ dàng và xử trí kịp thời.

Xử trí khi quên một liều Acetylcystein 200 mg

• Dùng ngay sau khi nhớ ra mình đã quên một liều.

• Trường hợp liều đã quên gần kề với liều tiếp theo thì nên bỏ qua và dùng theo đúng lịch trình.

• Lưu ý tuyệt đối không dùng gấp đôi liều với mục đích bù vào liều đã quên.

Tương tác thuốc

• Acetylcystein là một chất khử, không phối hợp với các chất có tính oxy-hóa với Acetylcystein 200 mg.

• Không được dùng đồng thời Acetylcystein với các thuốc ho khác hoặc bất cứ thuốc nào làm giảm bài tiết phế quản trong thời gian điều trị bằng Acetylcystein.

Lưu ý khi dùng thuốc Acetylcystein 200 mg

• Theo dõi người bệnh chặt chẽ, đặc biệt là người có nguy cơ bùng phát cơn hen đối với người đã bị dị ứng trước đó. Bệnh nhân co thắt phế quản, phải dùng giãn phế quản như Salbutamol hoặc Ipratropium và phải ngừng và không sử dụng Acetylcystein ngay.

• Khi điều trị với Acetylcystein 200 mg, có thể xuất hiện tình trạng đờm loãng ở phế quản. Cần phải hút để lấy ra nếu người bệnh bị giảm khả năng ho.

• Thường trong thời gian 30 – 60 phút, có thể xảy ra tình trạng sốc phản vệ và gây đe dọa tính mạng. Cần theo dõi và ngừng thuốc nếu phản ứng xảy ra và xử trí kịp thời.

• Nếu người bệnh bị nôn dữ dội khi uống thuốc thì cần theo dõi chảy máu dạ dày hoặc giãn thực quản, loét dạ dày.

Cách bảo quản thuốc

• Nên bảo quản thuốc tốt nhất ở nhiệt độ dưới 30°C.

• Tránh xa tầm tay của trẻ em. Tránh xa thú cưng trong nhà.

• Tránh ẩm, tránh ánh sáng mặt trời.

• Xem kĩ thông tin hạn dùng trên bao bì của thuốc và không dùng nếu thuốc đã quá hạn. Ngoài ra, cần phải xử trí những thuốc này trước khi đưa thuốc ra ngoài môi trường.

Lưu ý: khi sử dụng thuốc xảy ra những tác dụng phụ thì nên ngừng thuốc và đưa người bệnh đến các cơ sở y tế, bệnh viện.

(Bài viết là những kiến thức hữu ích dành cho sinh viên Cao Đẳng Dược, Cao đẳng Điều dưỡng, văn bằng 2 cao đẳng dược, đang học khối ngành y dược tham khảo)