Những điểm cần lưu ý về bệnh tim bẩm sinh

Bệnh tim bẩm sinh là một vấn đề phổ biến và nghiêm trọng đối với sức khỏe của trẻ nhỏ. Được xem là dị tật bẩm sinh thường gặp nhất, bệnh tim bẩm sinh ảnh hưởng tới gần 1% trẻ mới sinh và còn sống. 

Bệnh tim bẩm sinh: một tổn thất của cơ tim

Theo chia sẻ từ bác sĩ giảng viên công tác tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em (CHD) liên quan đến các dị tật trong cấu trúc cơ tim, buồng tim, và van tim, xuất hiện từ giai đoạn thai kỳ và vẫn còn tồn tại sau khi trẻ chào đời. Vì cấu trúc tim bị khiếm khuyết, chức năng và tuần hoàn máu trong cơ thể bị ảnh hưởng, dẫn tới sự hoạt động bất thường.

Các loại bệnh tim bẩm sinh thường gặp ở trẻ sơ sinh là cơ và quanh móng thông liên thất, tiếp theo là tiếp thông liên nhĩ, chiếm tỷ lệ 48,4 trên 10.000 trẻ mới sinh. Trong số các loại bệnh tim bẩm sinh, tứ chứng Fallot chiếm vị trí hàng đầu, với tỷ lệ cao gấp đôi so với chuyển vị động mạch (4,7 so với 2,3 trên 10.000 trẻ mới sinh). Cũng chung quy luật, dị tật van động mạch chủ hai lá là dạng phổ biến nhất, với tỷ lệ được báo cáo từ 0,5% đến 2,0%.

Phân loại bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em

 Bệnh tim bẩm sinh có thể phân loại dựa trên hướng của sự trội áp, có hay không shunt (đường thông máu bất thường), và các yếu tố khác. Các phân loại chính bao gồm:

Bệnh tim bẩm sinh tím (Shunt phải - trái): Ví dụ điển hình là tứ chứng Fallot, với biểu hiện như da tái tái do máu không được cung cấp đủ oxi.

Bệnh tim bẩm sinh không tím (Shunt trái - phải): Loại này thường gặp nhiều hơn và ít nguy hiểm hơn, bao gồm thông liên thất, hẹp eo động mạch chủ, hẹp van động mạch chủ hoặc phổi bẩm sinh.

Bệnh tim không có Shunt: Loại này không có thông máu bất thường nhưng có các dị tật trong tim hoặc các mạch máu lớn, như hẹp eo động mạch chủ, hẹp dưới van chủ, hẹp động mạch phổi...

Nguyên nhân gây bệnh tim bẩm sinh

Cũng theo vị giảng viên tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn, nguyên nhân gây ra bệnh tim bẩm sinh có thể đa dạng và không dễ xác định. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

•     Yếu tố môi trường thường gặp: Gồm các bệnh của người mẹ như tiểu đường, rubella (sởi Đức), cúm ở người mẹ mang thai, dùng thuốc diệt cỏ loại quinolone trong thời kỳ mang thai...

•     Yếu tố di truyền: Một số dạng bệnh tim bẩm sinhf được di truyền từ thế hệ cha mẹ đến con cái.

•     Môi trường thai kỳ không tốt: Thai kỳ mắc bệnh đường tiết niệu hoặc nhiễm độc thủy ngân.

•     Những yếu tố khác: Các vấn đề như tuổi của người mẹ khi mang thai, sử dụng thuốc trị viêm nhiễm, bị bệnh nhiễm trùng trong thai kỳ...

Triệu chứng và biểu hiện

Triệu chứng của bệnh tim bẩm sinh ở trẻ em có thể thay đổi tùy theo loại bệnh và mức độ nặng nhẹ. Một số biểu hiện thường gặp bao gồm:

•     Da tái nhợt: Da có màu xanh hoặc tái nhợt do thiếu oxy.

•     Khó thở: Trẻ thở nhanh hoặc khó thở sau khi bú.

•     Chấn thương tại mắt các ngón tay: Một số trẻ mắc các dạng bệnh tim bẩm sinh có thể có dấu hiệu như ngón tay trỏ hoặc cái ngón tay bên cạnh bị dập và màu xanh.

•     Ăn kém hoặc tăng cân chậm: Các bé sơ sinh mắc bệnh tim bẩm sinh thường mất năng lượng nhanh hơn so với bình thường, dẫn đến việc ăn kém và tăng cân chậm.

•     Mệt mỏi và buồn ngủ nhanh: Trẻ bị thiếu oxy có thể dễ dàng mệt mỏi và buồn ngủ.

Chăm sóc và điều trị

Chuyên gia Cao đẳng Điều dưỡng chia sẻ, việc chăm sóc và điều trị bệnh tim bẩm sinh phụ thuộc vào loại và mức độ nặng của bệnh. Một số trường hợp nhẹ có thể không yêu cầu điều trị đặc biệt, chỉ cần theo dõi thường xuyên và kiểm tra tại bác sĩ.

Các trường hợp nặng hơn có thể yêu cầu phẫu thuật để sửa chữa cấu trúc tim hoặc van tim bất thường. Quá trình phục hồi sau phẫu thuật cần thời gian và theo dõi chặt chẽ từ đội ngũ y tế.

Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi không thể can thiệp phẫu thuật, việc quản lý triệu chứng và cải thiện chất lượng sống sẽ là ưu tiên hàng đầu.

Bệnh tim bẩm sinh là một vấn đề quan trọng trong y tế và yêu cầu sự chú ý đặc biệt từ phía gia đình và đội ngũ y tế. Việc hiểu rõ về các loại bệnh, nguyên nhân, triệu chứng và lựa chọn điều trị có thể giúp cải thiện tình hình sức khỏe cho trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh. Tuyệt đối cần tuân theo chỉ định và hướng dẫn của các chuyên gia y tế, và định kỳ đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe để phát hiện và xử lý sớm các vấn đề liên quan đến bệnh tim bẩm sinh.