Tổng quan về bệnh sởi và những ảnh hưởng đến sức khỏe

Bài viết dưới đây, chuyên gia từ Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn sẽ cung cấp thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh sởi, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả.

Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh sởi

Bệnh sởi do virus Morbillivirus thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Đây là một loại virus rất dễ lây lan và vẫn được coi là một trong những bệnh nguy hiểm đối với trẻ em, đặc biệt khi không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Bệnh sởi chủ yếu ảnh hưởng đến các nhóm đối tượng có nguy cơ cao như:

• Trẻ chưa được tiêm vaccine phòng sởi, đặc biệt là trẻ nhũ nhi, dễ bị nhiễm bệnh khi tiếp xúc với nguồn lây.
• Những người thường xuyên đi du lịch đến các quốc gia đang phát triển, nơi bệnh sởi còn phổ biến.
• Người thiếu hụt vitamin A trong chế độ ăn uống hàng ngày sẽ có nguy cơ mắc bệnh sởi nặng và gặp phải các biến chứng nghiêm trọng hơn.

Sau khi nhiễm virus, thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 7 ngày đến 2 tuần. Khi bệnh phát triển, trẻ sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như:

• Giai đoạn khởi phát: Trẻ thường sốt cao (trên 39°C). Khi cơn sốt giảm, sẽ xuất hiện phát ban đặc trưng của bệnh.
• Phát ban: Ban xuất hiện đầu tiên sau tai (vùng gáy), rồi lan ra mặt, ngực, bụng và cuối cùng là toàn thân. Ban sởi là dạng sẩn (gồ lên trên bề mặt da), và khi hết sẽ để lại vết thâm, được gọi là “vằn da hổ”.
• Các triệu chứng kèm theo: Trẻ có thể bị đỏ mắt, chảy nước mũi, ho, hoặc đôi khi là tiêu chảy. Các biến chứng phổ biến của bệnh sởi bao gồm viêm tai giữa, viêm phổi, viêm não, tiêu chảy, mờ giác mạc, viêm thanh quản, suy dinh dưỡng nặng và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Bệnh sởi rất dễ lây lan và có thể lây từ người bệnh sang người khỏe mạnh qua dịch tiết mũi họng khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc nói chuyện. Những giọt không khí chứa virus có thể bị hít phải bởi người xung quanh.

Phòng ngừa bệnh sởi

Để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa sự lây lan của bệnh sởi, có một số biện pháp chủ động đơn giản và hiệu quả mà mọi người có thể thực hiện, cụ thể:

• Tiêm vaccine phòng sởi: Theo chương trình tiêm chủng mở rộng, trẻ từ 9 tháng tuổi nên được tiêm vaccine phòng bệnh sởi miễn phí tại các cơ sở y tế. Để bảo vệ lâu dài, trẻ cần tiêm nhắc lại mũi thứ hai khi 18 tháng tuổi.
• Cách ly bệnh nhân: Khi phát hiện trẻ mắc bệnh sởi, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để điều trị và cách ly để tránh lây lan cho cộng đồng.
• Biện pháp bảo vệ cho nhân viên y tế và người chăm sóc: Đeo khẩu trang khi chăm sóc trẻ mắc bệnh để phòng tránh lây nhiễm cho những người khác.
• Rửa tay sạch sẽ: Thực hiện rửa tay đúng cách trước và sau khi chăm sóc trẻ bệnh để ngăn ngừa sự lây nhiễm.

Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa đúng cách không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh sởi mà còn bảo vệ cộng đồng khỏi các biến chứng nghiêm trọng của bệnh.

Chẩn đoán bệnh sởi

Để chẩn đoán bệnh sởi một cách chính xác, cần kết hợp giữa triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm hỗ trợ. Cụ thể:

Triệu chứng lâm sàng: Các dấu hiệu đặc trưng của bệnh bao gồm sốt, phát ban, ho, viêm kết mạc mắt (đỏ mắt) và chảy nước mũi.

Xét nghiệm:

• MAC-ELISA: Đây là xét nghiệm giúp phát hiện kháng thể IgM đặc hiệu với virus sởi trong huyết thanh, thường được sử dụng để xác định chính xác bệnh sởi.
• Kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang: Xét nghiệm này giúp phát hiện kháng nguyên virus trong mẫu bệnh phẩm như dịch mũi họng hoặc máu, mặc dù nó ít được sử dụng trong thực tế lâm sàng.

Việc xác định đúng bệnh sởi thông qua các triệu chứng và xét nghiệm chuyên sâu sẽ giúp việc điều trị hiệu quả hơn và giảm nguy cơ biến chứng cho bệnh nhân.

Xem thêm: Cách nhận biết các triệu chứng nhiễm HPV và mức độ nguy hiểm

Điều trị bệnh sởi

Việc điều trị bệnh sởi chủ yếu là hỗ trợ và tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng cũng như phòng ngừa các biến chứng. Các nguyên tắc điều trị bao gồm:

Cách ly bệnh nhân: Để ngăn ngừa lây lan cho người khác, bệnh nhân cần được cách ly khỏi cộng đồng cho đến khi hết khả năng lây nhiễm.

Điều trị hỗ trợ:

• Vệ sinh da, mắt, miệng họng để giúp giảm tình trạng viêm nhiễm.
• Tăng cường dinh dưỡng cho bệnh nhân để giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng.
• Sử dụng thuốc hạ sốt để giảm nhiệt độ cơ thể khi có sốt cao.
• Bổ sung vitamin A, đặc biệt quan trọng đối với trẻ em để giảm nguy cơ biến chứng.

Điều trị biến chứng:

• Nếu có nhiễm trùng vi khuẩn, cần sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
• Trong trường hợp có biến chứng viêm phổi, viêm não hoặc viêm cơ tim, cần hạn chế truyền dịch và điều trị chuyên sâu.

Theo bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa, điều trị bệnh sởi không có thuốc đặc trị, nhưng chăm sóc đúng cách và phát hiện sớm sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng.